Wystąpienie Prezydium KR PZD do Ministra Infrastruktury i Budownictwa ws. śmieci

1507.2016

Sz. P. Kazimierz Smoliński

Sekretarz Stanu

Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa

Szanowny Panie Ministrze,

         Od 1 lipca 2013 r. tj. od ponad 3 lat obowiązuje znowelizowana[1] ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, w tym na terenach rodzinnych ogrodów działkowych. Zgodnie z ustaleniami dokonanymi przez Polski Związek Działkowców, systemem wywozu śmieci wynikający z tej ustawy zostało objętych 2836 ROD o pow. 24435,8925 ha i liczbie działek rodzinnych - 539681. Stanowi to 60,40% ROD ogółem, 59,62% powierzchni ogółem oraz 59,51% liczby działek rodzinnych ogółem. Pozostałe ogrody rozliczają wywóz śmieci na podstawie umów z indywidualnymi firmami[2].

Znowelizowana ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach od samego początku wzbudzała ogromne emocje wśród działkowców. W szczególności dlatego, że wprowadziła ona wiele kontrowersyjnych zmian w zakresie gospodarowania odpadami na terenie ROD. Należą do nich m.in. zawyżone normy gromadzenia odpadów, niedostosowana do potrzeb ROD częstotliwość wywozu śmieci, konieczność płacenia za śmieci również w okresie jesienno- zimowym, dodatkowe formalności związane ze składaniem deklaracji czy też trudna do wyegzekwowania segregacja śmieci, umożliwiająca obniżenie opłat za śmieci w ROD. Jednak największym problemem okazały się horrendalne opłaty za wywóz śmieci, zupełnie nie dostosowane do ilości śmieci faktycznie wytwarzanych na terenie ROD.

Problem opłat za wywóz śmieci z terenów ROD został spotęgowany przez wejście w życie z dniem 1 lutego 2015 r. ryczałtowej opłaty za wywóz śmieci z nieruchomości niezamieszkałych, wykorzystywanych na cele rekreacyjno-wypoczynkowe (art. 6j ust. 3b ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach). Na podstawie tego przepisu gminy/miasta zaczęły masowo przyjmować uchwały o wprowadzeniu opłaty ryczałtowej i obejmować nimi rodzinne ogrody działkowe. Zgodnie z ustaleniami PZD, opłatą ryczałtową zostało objętych 806 ROD o powierzchni 6260,3882 ha i liczbie działek rodzinnych - 136 49.

Powyższy system opłat zupełnie pozbawił zarządy ROD prawa do samodzielnego decydowania o ilości śmieci, które będą do wywiezienia z terenów ROD oraz wysokości opłaty za ich odbiór. Do tej pory, zarządy ROD w deklaracji opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi mogły same wskazywać ilość śmieci, za które będą płacić (poprzez pomnożenie liczby pojemników/kontenerów o określonej pojemności przez stawkę za wywóz śmieci). Czasami było to ograniczane poprzez narzucenie przez gminy/ogrody bardzo niekorzystnego rozwiązania, a mianowicie: minimalnej ilości śmieci, które musiały być zadeklarowane do wywiezienia z terenów ROD (lub minimalnej pojemności pojemników). Natomiast wprowadzenie opłaty ryczałtowej zupełnie pozbawiło ogrody wpływu na ilość śmieci odbieranych z terenów ROD. Zarządy ROD mają tylko obowiązek złożenia deklaracji i określenia w niej, czy śmieci będą segregowane czy też nie - co wyłącznie warunkuje wysokość opłaty za wywóz odpadów. Określenie stawki ryczałtowej i tym samym wysokości opłaty należy do wyłącznej dyspozycji gminy/miasta, które określają ją według własnych, nieznanych kryteriów, bez uwzględniania ilości śmieci faktycznie wytwarzanych na terenie ROD.

 

Innym problemem jest to, że ogrody działkowe są różnie traktowane przez gminy/miasta w zakresie zasad wywozu śmieci. Zastosowanie do ROD zapisów ustawy tzw. śmieciowej w zakresie wprowadzenia opłaty ryczałtowej[3] często nie ma uzasadnienia prawnego, lecz zależy od polityki danej gminy/miasta oraz współpracy z działkowcami oraz strukturami PZD.

Gminy/miasta również różnie interpretują zapisy samej ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach w stosunku do ROD. Przyczyną tego stanu rzeczy jest brak jasnych i precyzyjnych przepisów ustawy odnoszących się do rodzinnych ogrodów działkowych. Większość gmin/miast uważa, że opłata ryczałtowa za wywóz śmieci „dla nieruchomości niezamieszkałych wykorzystywanych na cele rekreacyjno wypoczynkowe” odnosi się do ROD (a w ramach ogrodu do poszczególnej działki rodzinnej). Inne gminy/miasta uważają, że nie ma zastosowania do ROD, tylko do takich nieruchomości, które mają typowo charakter rekreacyjny i gdzie występują np. domki letniskowe. Jeszcze inna część gmin/miast twierdzi, że opłata ryczałtowa odnosi się do całej nieruchomości zajmowanej przez ROD, a nie do poszczególnej działki rodzinnej. A jeszcze inne gminy ryczałt utożsamiają z ogólnymi zasadami wywozu śmieci wynikającymi z ustawy tzw. śmieciowej (art. 6j ust. 3).

Stawki opłat za wywóz śmieci wprowadzane przez gminy/miasta na podstawie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach są dużo wyższe niż stawki opłat wynikające z umów zawieranych z indywidualnymi firmami. W szczególności dotyczy to stawek opłaty ryczałtowej, które są przyjmowane bez jakiejkolwiek analizy ilości odpadów powstających na terenie ogrodów. Najbardziej kontrowersyjne jest to, że ustalane opłaty za śmieci nie mają nic wspólnego z ilością śmieci faktycznie wytwarzanych na terenie ogrodów. Są one ustalane bez analizy, oceny i konsultacji z rodzinnymi ogrodami działkowymi. Są one narzucane „odgórnie”, w zależności od żądań finansowych firmy, której gmina/miasto zleca wywóz śmieci z terenów ROD. Gminy/miasta nie biorą również pod uwagę, że w ogrodach działkowcy nie wytwarzają tak dużej ilości śmieci. Bowiem zdecydowana większość odpadów zielonych trafia do kompostownika, w który zgodnie z Regulaminem ROD wyposażone są działki rodzinne. Stawki opłaty ryczałtowej za gospodarowanie odpadami komunalnymi na nieruchomościach wykorzystywanych na cele rekreacyjno wypoczynkowe, do których zaliczane są ogrody są też bardzo zróżnicowane. Są one również bardzo skrajne. Za śmieci zmieszane, najniższa stawka roczna wynosi 2 zł (od działki), a najwyższa 307 zł (od działki). Natomiast za śmieci segregowane najniższa stawka roczna wynosi 1 zł (od działki), a najwyższa 172,64 zł (od działki).

Panie Ministrze,

 

         Funkcjonowanie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach stwarza wiele problemów w rodzinnych ogrodach działkowych. Poza wygórowanymi i bardzo krzywdzącymi opłatami za śmieci, ogrody muszą zmagać się z m.in. z podrzucaniem śmieci przez okolicznych mieszkańców, którzy w ten sposób chcą obniżyć swoje opłaty za śmieci. Ustawa nie uwzględnia specyfiki ROD. Pozostawia również wiele do życzenia jakość usług świadczonych przez firmy, którym gminy zleciły wywóz śmieci z terenów ROD np. nieterminowy odbiór śmieci z ogrodów.

W związku z powyższym, w większości ogrodów zasady wywozu śmieci wynikające z ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach są negatywnie oceniane. Przede wszystkim zarządy ROD i działkowcy krytykują zawyżone opłaty za wywóz śmieci z terenów ROD. Za niesprawiedliwą uważają konieczność „wytwarzania” śmieci również na terenie tych ROD, które wcześniej nie miały podpisanych umów na wywóz śmieci bo większość odpadów zielonych trafiała do kompostownika, a reszta do kontenerów zamawianych okresowo. Działkowcom nie podoba się również to, że muszą płacić za śmieci „podwójnie” tj. za śmieci domowe i za śmieci ogrodowe. Wiele problemów stwarza również nadmierna biurokracja związana z wypełnianiem i składaniem deklaracji w zakresie opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

         W celu obniżenia opłat za wywóz śmieci, wszystkie struktury Polskiego Związku Działkowców podejmują liczne działania. Przede wszystkim prowadzone są z władzami miast/gmin lub ich związkami powołanymi do gospodarowania odpadami komunalnymi osobiste spotkania, rozmowy oraz korespondencja w sprawie zmiany przepisów prawa miejscowego dotyczących wywozu śmieci. Okręgowe zarządy PZD i zarządy ROD uczestniczą również w sesjach rady miasta/gminy (lub posiedzeniach komisji), kiedy uchwalane/zmieniane są przepisy dotyczące śmieci. Na bieżąco monitorują zmiany w przepisach miejscowych dotyczących gospodarowania odpadami komunalnymi, aby móc w czas zareagować. Część z tych działań przynosi rezultaty w postaci utrzymania opłat na dotychczasowym poziomie (tam gdzie są one zadawalające), obniżenia lub też zwolnienia ogrodów z opłat za śmieci. Są to jednak przypadki marginalne. Zdecydowana większość gmin/ miast nie jest zainteresowana zmianą wysokości opłat i „zasłania się” przepisami prawa, które dają im możliwość uchwalenia opłat w stosunku do ROD w ustalonej przez siebie wysokości.

Szanowny Panie Ministrze,

 

         W związku z docierającymi informacjami o horrendalnych opłatach za wywóz śmieci z terenów ogrodów Krajowa Rada PZD postanowiła dokładnie zbadać ten temat i na podstawie otrzymanych wyników badania przyjęła bardzo krytyczną ocenę zapisów ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach w stosunku do rodzinnych ogrodów działkowych. Jednocześnie uznała za celowe wystąpienie do Pana Ministra z wnioskiem dostosowanie zapisów ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach do potrzeb rodzinnych ogrodów działkowych (uwzględniając specyfikę ogrodów), w tym spowodowanie, aby stawki opłaty za wywóz śmieci były adekwatne do ilości śmieci faktycznie wytwarzanych na terenach ogrodów. Takie są oczekiwania środowiska działkowców!

         Pragniemy jeszcze raz podkreślić, że temat opłat za wywóz śmieci ma priorytetowe znaczenie dla wielu rodzinnych ogrodów działkowych w Polsce. Opłaty za śmieci, które w wielu przypadkach przewyższają wszystkie opłaty ogrodowe powodują, że działkowcy zastanawiają się nad dalszym korzystaniem ze swoich działek. W związku z tym, jeszcze raz prosimy o zrozumienie sytuacji działkowców wielu ogrodów, których nie stać na ponoszenie tak wysokich opłat za śmieci, a jednocześnie bardzo pragną dalej uprawiać swoje działki i korzystać z uroków przebywania w ogrodach działkowych. Prosimy zrozumieć, że ogrody działkowe nie uchylają się od opłat za wywóz śmieci, ale chcą, aby były one sprawiedliwe, miarodajne i dostosowane do specyfiki ogrodów, w których ludzie nie mieszkają, lecz uprawiają i wypoczywają.

 

Do wiadomości

Edyta Lubaszewska

Zastępca Dyrektora

Departament Gospodarki Nieruchomościami

Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa