ROD „Bogatka” w Bogatce uratowany przez PZD

1512.2016

ROD „Bogatka” w Bogatce uratowany! PZD wykupił grunt zajmowany przez ogród i obronił działkowców przed skutkami finansowymi roszczeń kierowanych do gruntu ROD!

W dniu 13 grudnia 2016 r. Polski Związek Działkowców wykupił grunt zajmowany przez ROD „Bogatka” w Bogatce (10,46 ha). Jego zakup został sfinansowany ze środków PZD tj. Funduszu Obrony ROD w wysokości 500 000 zł i Funduszu Rozwoju ROD w dyspozycji OZ PZD w wysokości 550 000 zł (+ koszty zakupu ok. 30 000 zł), przy partycypacji działkowców - w kwocie 100 000 zł. Łączna cena nabycia nieruchomości (wraz z kosztami zakupu) wyniosła blisko 1 180 000 zł.

Na tą wiadomość od wielu miesięcy czekali działkowcy, zaniepokojeni sytuacją prawną ogrodu, ciągnącymi się od lat procesami i ostatnimi działaniami ELMOR S.A. (użytkownika wieczystego) zmierzającymi do realizacji roszczeń z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości na drodze postępowania sądowego.

Związek po dokładnym zbadaniu stanu prawnego i zagospodarowania ogrodu uznał, że nie może pozostać obojętny na sytuację (krzywdę) działkowców i musi im pomóc (chociaż nie ponosi żadnej odpowiedzialności za roszczenia zgłaszane do gruntu ogrodu). PZD otrzymał teren zajmowany przez ROD „Bogatka” w Bogatce w dobrej wierze, niejako „w spadku” na podstawie ustawy o pracowniczych ogrodach działkowych z 1981 r., kiedy to wszystkie miejskie i przyzakładowe ogrody działkowe (niezależnie od stanu prawnego) weszły w posiadanie Polskiego Związku Działkowców.

A wszystko zaczęło się tak ….

ROD „Bogatka” w Bogatce powstał w 1979 r. jako przyzakładowy ogród pracowniczy. Obejmuje nieruchomość, oznaczoną działką nr 96/1, obręb Bogatka, gmina Pruszcz Gdański, o pow. 10,4600 ha. Na terenie ogrodu znajduje się 246 działek rodzinnych.

Nieruchomość ta została nabyta na rzecz Skarbu Państwa przez Zakłady Okrętowych Urządzeń Elektrycznych i Automatyki ELMOR z siedzibą w Gdańsku od osób fizycznych (rolników) – zgodnie ze stosownymi decyzjami i aktem notarialnym (umową sprzedaży) w celu stworzenia na tym obszarze ogrodu działkowego. Obecnie grunt ma charakter rolny. Dla przedmiotowej nieruchomości prowadzona jest księga wieczysta, w której wpisany jest jako właściciel - Skarb Państwa, a użytkownik wieczysty - „ELMOR” S.A. w Gdańsku. W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego ogród jest przeznaczony pod ogród działkowy.

Pomimo, że teren ROD „Bogatka” wykupił zakład pracy to nie wyłożył na ten cel własnych środków. Zakup gruntu i wyposażenie go w infrastrukturę ogrodową zostało sfinansowane w całości ze środków funduszu pracowniczego czyli z pieniędzy samych działkowców. Poza tym, działkowcy włożyli wiele pracy w zagospodarowanie ogrodu. Bez nich nie byłoby m.in. obecnego domu działkowca, który został przekształcony z dawnej obory.

Ciągła walka ….

Przez wiele lat ROD „Bogatka” w Bogatce położony ok. 12 km od centrum Gdańska i ok. 5 km od morza (w linii prostej) spokojnie funkcjonował, a działkowcy bez żadnej obawy korzystali ze swoich działek. Aż w 2000 r. „na horyzoncie” pojawiły się pierwsze problemy związane z sytuacją prawną gruntu, których rozwiązaniem niezwłocznie zajął się Związek.

Najpierw, od 2000 r. Okręgowy Zarząd Pomorski próbował wygasić zarząd do nieruchomości, który przysługiwał Zakładowi Okrętowych Urządzeń Elektrycznych i Automatyki ELMOR w Gdańsku i starał się uregulować tytuł prawny PZD do przedmiotowej nieruchomości. W dniu 5.11.2002 r. Starosta Gdański wydał decyzję, w której wygasił zarząd nieruchomości Zakładowi Okrętowych Urządzeń Elektrycznych i Automatyki ELMOR w Gdańsku. Od tej decyzji, niestety odwołał się ZOUEiA ELMOR do Wojewody Pomorskiego, który uchylił decyzję i umorzył postępowanie administracyjne w tej sprawie. Ostatecznie sprawa trafiła do NSA, który w dniu 15.02.2008 r. oddalił skargę kasacyjną PZD.

Niedługo później, ZOUEiA ELMOR wszczął postępowanie administracyjne w sprawie uwłaszczenia się na gruncie ROD „Bogatka” w Bogatce. Pomimo, że OZ PZD Pomorski aktywnie uczestniczył w przedmiotowej sprawie w dniu 20.07.2009 r. Wojewoda Pomorski wydał decyzję o stwierdzeniu nabycia z dniem 5.12.1990 r. z mocy prawa użytkowania wieczystego nieruchomości przez ZOUEiA „ELMOR” w Gdańsku. Wojewoda orzekł również o nabyciu prawa własności budynków i budowli wybudowanych przed 1979 r. (budynek administracyjno-gospodarczy, szambo, studnia wiercona). Użytkowanie wieczyste zostało ustalone na okres 40 lat. Od tej decyzji odwołał się OZ PZD do Ministra Infrastruktury, który umorzył postępowanie odwoławcze. Ostatecznie sprawa trafiła do NSA, który nie podzielił argumentacji PZD.

Niezależnie od tego OZ PZD Pomorski próbował ujawnić istnienie ROD w księdze wieczystej, zainicjował postępowanie cywilne o zasiedzenie, próbował unieważnić decyzję uwłaszczeniową m.in. przy pomocy Prokuratury Okręgowej w Gdańsku, aż w 2016 r. wystąpił z wnioskiem o wydanie decyzji na potwierdzenie prawa użytkowania na podstawie art. 76 ustawy o ROD (w dniu 1.04.2016 r. została wydana decyzja odmowna).

Sytuacja prawna ogrodu była tak skomplikowana i trudna, a nastawienie organów nieprzychylne, że niestety pomimo 16 lat intensywnego wysiłku struktur PZD, żadne z powyższych działań nie przyniosły rezultatu.

I w końcu kontratak …

Po nieudanych próbach obrony ogrodu, ELMOR S.A. w Gdańsku - spółka powstała w wyniku komercjalizacji Zakładów Okrętowych Urządzeń Elektrycznych i Automatyki (ZOUEiA) ELMOR przystąpiła do egzekwowania swoich praw. W 2015 r. tj. po nieudanym zakończeniu postępowania o stwierdzenie zasiedzenia przez PZD, „ELMOR” S.A. zaczęła zgłaszać roszczenia do gruntu ogrodu „Bogatka”. We wrześniu 2015 r. Spółka wystąpiła o wykaz danych działkowców. W październiku 2015 r. odbyło się spotkanie przedstawicieli Spółki z przedstawicielami OZ PZD w sprawie omówienia sposobu rozwiązania problemu roszczeń. W grudniu 2015 i w styczniu 2016 r. „ELMOR” S.A. skierowała pisma, w których oświadczyła, że Spółka jest zainteresowana sprzedażą nieruchomości na rzecz PZD albo indywidualnych działkowców. Następnie Spółka wezwała ROD „Bogatka” w Bogatce do uiszczania opłaty z tytułu użytkowania wieczystego i wskazała, że ma prawo naliczania opłat z tytułu bezumownego korzystania i musi za nie zapłacić ogród. Natomiast w dniu 4.11.2016 r. oficjalnie wystąpiła z wezwaniem do zapłaty kwoty blisko 125 tys. zł za użytkowanie wieczyste za 2015 i 2016 rok oraz za bezumowne korzystanie od stycznia do października 2016 r. (+ koszty administracyjne i odsetki). A to nie wszystkie koszty. Zagrożenie kosztami z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości było znacznie większe bo mogło objąć nawet kilka lat wstecz i to z odsetkami, kosztami procesu i kosztami administracyjnymi. Można to przeliczyć w milionach złotych. Nie wspominając o konieczności wydania gruntu, likwidacji ROD i utraty przez działkowców swojego majątku.

Gdyby nie pomoc PZD ….

W celu zachowania dalszego istnienia ROD „Bogatka” w Bogatce, OZ PZD Pomorski i działkowcy zwrócili się do Prezydium Krajowej Rady o pomoc w tej sprawie.

Prezydium KR PZD po dokładnym zbadaniu tej sprawy, w tym po ustaleniu stanu prawnego gruntu ogrodu i komisyjnych oględzinach zagospodarowania ROD „Bogatka” w Bogatce doszło do wniosku, że Związek nie może pozostawić działkowców samym sobie i musi im pomóc. Pomimo, że PZD nie ponosi żadnej odpowiedzialności za sytuację prawną gruntu ogrodu spowodowaną roszczeniem osoby trzeciej, to weźmie na siebie skutki w postaci zakupu gruntu w celu uniknięcia kosztów za bezumowne korzystanie i innych w stosunku do PZD i działkowców. Prezydium KR PZD postanowiło o wykupie gruntu z pieniędzy związkowych. Działkowcy postanowili, że zapłacą kwotę 100 000 zł i będą corocznie uiszczać opłatę za użytkowanie wieczyste.

Ta sprawa roszczeniowa po raz kolejny pokazuje, że w sprawach roszczeniowych na polu walki zazwyczaj pozostaje sam PZD i gdyby nie zaangażowanie i pomoc ze strony Związku, działkowcy w jednej chwili straciliby swoje działki, majątek działkowy i dodatkowo musieliby zapłacić ogromne kwoty za bezumowne korzystanie, nie mając żadnej szansy na uzyskanie odszkodowań ani rekompensaty.

Dlatego też ochrona działkowców i ogrodów przed skutkami roszczeń zgłaszanych do ich terenów od lat pozostaje jednym z najważniejszych zadań, ale i wyzwań stojących przed PZD. Bowiem potrzeb w tym zakresie jest wiele, gdyż wykup gruntów czy zapłata za bezumowne korzystanie sięgająca milionów złotych to taka wysokość zobowiązań, których nie są w stanie ponieść sami działkowcy i ogród.

Skala problemu związanego z roszczeniami jest wręcz olbrzymia, a pula środków finansowych PZD niestety jest ograniczona. Mimo że dotyka ok. 7% ROD (338 ROD o pow. 1211,7796 ha i liczbie działek rodzinnych - 28901) to coraz częściej roszczenia skutkują koniecznością wydania gruntu i zapłatą wielomilionowych odszkodowań za bezumowne korzystanie. Mając to na uwadze, Związek od lat „roztacza” nad ogrodami ochronę prawną. Świadczą o tym m.in. działania OZ PZD w stosunku do ROD „Bogatka”, który przez 16 lat bronił ogród przed roszczeniem Spółki EMOR S.A. podejmując szereg działań prawnych. Każdy ogród może liczyć na pomoc PZD w reprezentowaniu i obronie interesów w postępowaniach sądowych i administracyjnych. PZD stara się również na bieżąco regulować sytuację prawną gruntów ROD w zakresie ujęcia ogrodów w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, ujawniania praw PZD w księgach wieczystych czy też potwierdzania tytułu prawnego PZD (użytkowania) m.in. na podstawie art. 75 i 76 ustawy o ROD. Wszystko to po to, żeby zniwelować ryzyko przyszłych roszczeń i uniknąć bardzo dotkliwych konsekwencji finansowych, które coraz częściej dotykają samych działkowców.

MAP