Polski Związek Kto powinien płacić za bezumowne korzystanie z nieruchomości? Sąd Najwyższy zajął stanowisko w tej sprawie
2604.2017
W 2016 r. do Sądu Najwyższego wpłynęło zagadnienie prawne skierowane przez Sąd Apelacyjny w Warszawie, które dotyczyło rozstrzygnięcia kwestii: przeciwko komu właściciel nieruchomości zwróconej na podstawie Dekretu Bieruta powinien kierować roszczenia o zapłatę za bezumowne korzystanie z nieruchomości tj. czy przeciwko samoistnemu posiadaczowi (m. st. Warszawa) czy przeciwko posiadaczowi zależnemu (lokatorowi)?
Pomimo, że powyższa sprawa nie dotyczy bezpośrednio PZD, ROD i działkowców, to jej związek zauważył Rzecznik Praw Obywatelskich, który piśmie skierowanym do Sądu Najwyższego, poddał pod wątpliwość, czy powództwa o zapłatę za bezumowne korzystanie z nieruchomości skierowane przeciwko stowarzyszeniom prowadzącym ogrody są zasadnie oddalane ze względu na przekazanie gruntów w posiadanie zależne (dla działkowców).
Wobec takiego stanowiska, w którym RPO pośrednio uznał stowarzyszenie ogrodowe za posiadacza samoistnego gruntów ROD, PZD stanowczo zaprotestował. W piśmie skierowanym do RPO i SN z dnia 7.04.2017 r. Związek wskazał, że w stosunku do terenów ogrodów działkowych stowarzyszenie ogrodowe, jak i działkowcy nie są posiadaczami samoistnymi. Wskazują na to liczne orzeczenia, jak i obowiązujące na przestrzeni lat regulacje prawne, które niezmiennie traktowały działkowców i organizacje prowadzące ogrody, jako posiadaczy zależnych gruntów zajmowanych przez ogrody. W przypadku rodzinnych ogrodów działkowych przymiot posiadacza samoistnego winien być przypisywany wobec Skarbu Państwa (względnie gminy), jako podmiotu, który przekazał nieruchomość w posiadanie zależne pod ogród i to on powinien odpowiadać i ponosić koszty związane z bezumownym korzystaniem z gruntów ROD.
Sąd Najwyższy w dniu 19 kwietnia 2017 r. podjął uchwałę, w której wprost nie rozstrzygnął w/w zagadnienia prawnego. Uznał bowiem, że zadane pytanie było zbyt ogólne i udzielił odpowiedzi w innym ujęciu.
Sąd Najwyższy stwierdził, że kluczową kwestią w w/w sprawie jest rozstrzygnięcie, jak należy rozumieć korzystanie przez posiadacza samoistnego z nieruchomości, gdy oddaje ją posiadaczowi zależnemu do używania. Zdaniem Sądu Najwyższego korzystanie z nieruchomości obejmuje używanie rzeczy i pobieranie pożytków. Samoistny posiadacz, który oddaje nieruchomość sam jej nie używa. W tej sytuacji korzystanie z nieruchomości przez posiadacza samoistnego, który oddał rzecz do używania najemcy, polega wyłącznie na pobieraniu pożytków cywilnych (np. czynszu) i tak ograniczony jest zakres tego korzystania. Jednocześnie, SN zastrzegł, że powyższe nie oznacza, że automatycznie za bezumowne korzystanie z nieruchomości mają odpowiadać najemcy (posiadacze zależni).
W/w orzeczenie Sądu Najwyższego nie jest jednoznaczne. Jednakże należy się spodziewać, że póki co sytuacja PZD, ROD i działkowców nie ulegnie zmianie. W dalszym ciągu, w przypadku roszczeń zgłaszanych do gruntów ROD z tytułu bezumownego korzystania z gruntów odpowiedzialność będzie ponosił PZD (w zakresie terenu ogólnego) i działkowcy (w zakresie działek rodzinnych).
Natomiast bez znaczenia będzie to, że Związek i działkowcy otrzymali grunty pod ogrody działkowe w dobrej wierze, w pełnym zaufaniu do Państwa i stanowionego przez nie prawa.
MAP