Polski Związek Sprawy z dyżurów telefonicznych
2105.2018
W każdy piątek w godzinach 10.00-15.00 pod numerem telefonu 22 101 34 54 prawnicy Krajowej Rady PZD udzielają działkowcom, osobom zainteresowanym nabyciem prawa do działki w ROD oraz członkom organów PZD porad prawnych w sprawach związanych z nabyciem, posiadaniem, zbyciem prawa do działki w ROD oraz członkostwem w PZD. Członkowie zarządów ROD oraz komisji rewizyjnych mogą także wyjaśniać z dyżurującym prawnikiem nurtujące ich wątpliwości dotyczące m.in. prowadzenia spraw ogrodu, posiedzeń organów ROD, wykonywania obowiązków ciążących na członkach organów ROD. W trakcie telefonicznych dyżurów prawnicy pomagają również w wyjaśnianiu i interpretacji przepisów prawa – w szczególności ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (dalej: ustawa o ROD) oraz przepisów związkowych, w tym przede wszystkim Statutu PZD oraz Regulaminu ROD.
Po każdym dyżurze prawnym w Krajowej Radzie zamieszczane będą wybrane pytania i zagadnienia poruszane w trakcie telefonicznych porad prawnych wraz z krótkimi wyjaśnieniami prawników.
Czy po wyroku sądu o uznaniu za bezskuteczne wypowiedzenie umowy dzierżawy działkowej lub o przywróceniu prawa do działki, zarząd ROD musi podpisywać z działkowcem nową umowę?
W przypadku wypowiedzenia umowy dzierżawy działkowej przez zarząd ROD, działkowiec ma prawo odwołać się od takiego wypowiedzenia do sądu poprzez wytoczenie powództwa o uznanie wypowiedzenia umowy za bezskuteczne (w okresie wypowiedzenia) albo przywrócenie prawa do działki na poprzednich warunkach (po upływie okresu wypowiedzenia). Powództwo powinno zostać złożone w terminie 30 dni od dnia doręczenia pisma wraz z wypowiedzeniem – art. 37 ust. 1 ustawy o ROD.
W przypadku ustalenia, że wypowiedzenie umowy dzierżawy działkowej nastąpiło z naruszeniem przepisów ustawy o ROD (zwłaszcza art. 36), sąd orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – o przywróceniu prawa do działki na poprzednich warunkach (art. 37 ust. 1 ustawy o ROD).
Po wejściu w życie ustawy o ROD, w orzecznictwie sądów pojawiły się wątpliwości, czy wniesienie przez działkowca – na podstawie art. 37 ustawy o ROD powództwa o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia umowy dzierżawy działkowej ma wpływ na wygaśnięcie prawa do działki z upływem terminu wypowiedzenia (art. 35 ust. 1 ww. ustawy). Te wątpliwości pojawiły się z uwagi na częste sytuacje, gdzie w trakcie postępowania sądowego dochodziło do upływu okresu wypowiedzenia umowy.
To zagadnienie prawne rozstrzygnął Sąd Najwyższy w swojej uchwale z dnia 7.04.2016 r. III CZP 2/16, w której stwierdził, że „powództwo o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenie umowy dzierżawy działkowej nie zapobiega wygaśnięciu tej umowy, nie tworzy stanu fikcji, że umowa trwa dopóty powództwo nie zostanie prawomocnie oddalone”.
Z powyższego wynika, że wraz z upływem okresu wypowiedzenia, umowy dzierżawy działkowej wygasają, niezależnie od tego czy został złożony przez działkowca pozew do sądu.
W przypadku, gdy sąd uwzględni powództwo działkowca i orzeknie o uznaniu wypowiedzenia umowy dzierżawy działkowej za bezskuteczne albo orzeknie o przywróceniu prawa do działki, nie będzie konieczne podpisanie z działkowcem nowej umowy dzierżawy działkowej. Wyrok sądu przywracający prawo do działki będzie miał charakter konstytutywny, reaktywujący stosunek prawny do działki na warunkach, jakie obowiązywały przed wyrokiem. Przy czym orzeczenie sądu o przywróceniu prawa do działki nie będzie działało wstecz, a jedynie wywrze swe skutki na przyszłość. Oznacza to, że prawo do działki zostanie wznowione od momentu uprawomocnienia się orzeczenia. [MAP]
Czy członkiem okręgowej komisji rewizyjnej może być członek zarządu ROD?
Polski Związek Działkowców składa się z jednostki krajowej, jednostek terenowych oraz rodzinnych ogrodów działkowych (§ 31 Statutu PZD). Każda z tych jednostek wyposażona jest w organy. Organami w jednostce krajowej są: Krajowy Zjazd Delegatów, Krajowa Rada, Krajowy Zarząd, Krajowa Komisja Rewizyjna. Organami w jednostce terenowej są: okręgowy zjazd delegatów, okręgowa rada, okręgowy zarząd oraz okręgowa komisja rewizyjna. Natomiast organami w ROD są: walne zebranie (konferencja delegatów), zarząd i komisja rewizyjna (§ 31 Statutu PZD).
Zgodnie ze statutem PZD, można być członkiem tylko jednego organu PZD w danej jednostce organizacyjnej (§ 34 ust. 1). Oznacza to, że jeśli ktoś jest członkiem zarządu ROD to nie może być równocześnie członkiem komisji rewizyjnej ROD. Nie ma jednak ograniczeń, żeby członek zarządu ROD był członkiem organu w innej jednostce organizacyjnej PZD np. w jednostce terenowej czy też jednostce krajowej (niezależnie od tego, czy będzie on członkiem organu zarządzającego czy rewizyjnego).
Wyjątki od zasady zostały określone w § 34 ust. 4 Statutu PZD, który wskazuje, że powyższe ograniczenia nie mają zastosowania do walnych zebrań, konferencji delegatów oraz zjazdów okręgowych i krajowych. Oznacza to, że przykładowo członek walnego zebrania może być członkiem zarządu ROD albo komisji rewizyjnej. Jest to związane z tym, że walne zebranie tworzą wszyscy członkowie PZD danego ROD, a członkiem organu PZD może być tylko członek Związku.[MAP]
W jaki sposób zarząd ROD winien poinformować działkowca o zmianie jego powierzchni działki w wyniku aktualizacji planu zagospodarowania ROD?
Podstawą budowy, wyposażenia i urządzenia ROD jest plan zagospodarowania ROD (§ 29 ust.1 regulaminu ROD). Zdarzają się jednak sytuację, że plan zagospodarowania ogrodu, który został opracowany w momencie zakładania ROD (czyli kilkadziesiąt lat temu) obecnie nie odpowiada rzeczywistemu stanowi prawnemu i zagospodarowaniu ROD i działek.
Plan zagospodarowania ROD, który utracił swoją aktualność należałoby zaktualizować (zmienić). W tym celu, zarząd ROD powinien na walnym zebraniu członków ROD przedstawić wniosek o podjęcie uchwały w sprawie wyrażenia zgody na przygotowanie zmienionego planu, uwzględniającego rzeczywiste granice ROD i działek, ich powierzchnie i numeracje, jak również lokalizację podstawowej infrastruktury ogrodowej. Po jego przygotowaniu, plan winien zostać przekazany do OZ PZD wraz z wnioskiem walnego zebrania ROD o dokonanie zmian w planie zagospodarowania ROD (w drodze uchwały), a następnie okręgowy zarząd PZD powinien dokonać zmian w planie zagospodarowania ROD (również w drodze uchwały).
W przypadku, gdy po aktualizacji planu zagospodarowania ROD okaże się, że powierzchnia działek w tym planie różni się od powierzchni działek wynikającej z dokumentów związanych z tytułem prawnym do działki (decyzji przydziału działki, umów przeniesienia praw do działki, umów dzierżawy działkowej) i/albo od powierzchni działki dotychczas przyjmowanej za podstawę obliczenia opłaty ogrodowej, zarząd ROD powinien niezwłocznie poinformować takiego działkowca o powierzchni jego działki wynikającej ze zmienionego planu (nie jest wymagana w tej sprawie uchwała zarządu ROD). W piśmie wypadałoby wskazać termin, od kiedy działkowiec będzie musiał uiszczać opłatę ogrodową wyliczaną od zmienionej powierzchni działki wynikającej z planu. Ta interpretacja nie wynika z konkretnego zapisu ustawy o ROD, statutu PZD czy też regulaminu ROD, lecz z całokształtu przepisów prawnych regulujących zasady uiszczania opłat ogrodowych. [MAP]
Czy w tym roku walne zebranie może podjąć uchwałę o możliwości odpracowania zobowiązania związanego z opłatą ogrodową?
Możliwość odpracowania zobowiązania związanego z opłatą ogrodową wynika z § 144 ust. 5, który został dodany przez nowelizację statutu PZD. Przepis ten wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2019 r. W związku z tym, uchwały walnego zebrania członków ROD w tej sprawie będą mogły zostać podjęte dopiero na walnym zebraniu w przyszłym roku. Do tego czasu jednostka krajowa PZD przygotuje dla ROD stosowne wytyczne.
Należy jednak pamiętać, że zwolnienie się z działkowca z obowiązku uiszczenia opłat ogrodowych poprzez bezpłatne wykonanie pracy na rzecz ROD będzie wiązało się z kilkoma warunkami.
Po pierwsze, w danym ogrodzie będzie musiała być podjęta przez walne zebranie członków ROD uchwała zezwalająca na bezpłatne wykonanie prac na rzecz ogrodu w zamian za obowiązek uiszczenia opłat ogrodowych. W takiej uchwale walne zebranie powinno określić rodzaje prac do wykonania na rzecz ROD, stawki godzinowe za ich wykonanie oraz zasady organizacji prac. Realizacja uchwały WZ będzie należała do obowiązków zarządu ROD.
Po drugie, działkowiec będzie musiał być w zwłoce z zapłatą opłat ogrodowych (w całości lub w części). Oznacza to, że możliwość zwolnienia się z obowiązku uiszczenia opłat ogrodowych poprzez bezpłatne prace na rzecz ROD będzie dotyczyła tylko tych działkowców, którzy nie zapłacili opłaty ogrodowej w wyznaczonym terminie.
Trzecim warunkiem, jest zgoda zarządu ROD na wykonanie przez danego działkowca w konkretnym przypadku prac na rzecz ogrodu o wartości odpowiadającej wysokości zobowiązania z tytułu opłat ogrodowych.
Prace na rzecz ROD, działkowiec nie będzie musiał wykonywać osobiście. Będzie to mógł je zrealizować za pośrednictwem osoby bliskiej w rozumieniu § 5 ust. 1 pkt. 9 statutu PZD. [MAP]
Jakie dokładnie materiały powinny zostać wyłożone przed walnym zebraniem w ROD?
Każdy członek PZD przed walnym zebraniem w ROD ma prawo zapoznać się z materiałami sprawozdawczymi. Przez materiały sprawozdawcze należy rozumieć 3 dokumenty tj. 1) sprawozdanie z działalności zarządu ROD, 2) sprawozdanie finansowe 3) sprawozdanie z działalności komisji rewizyjnej. Pozostałych materiałów, które nie mają charakteru sprawozdawczego zarząd ROD nie musi udostępniać do wglądu działkowców. W szczególności dotyczy to projektów uchwał walnego zebrania np. w sprawie opłaty ogrodowej, realizacji zadania inwestycyjnego lub remontowego, planu pracy czy też preliminarza finansowego. Brak obowiązku udostępniania do wglądu tych dokumentów nie oznacza jednak braku konieczności zapoznania działkowców z ich treścią. Ich treść powinna być co najmniej odczytana podczas walnego zebrania. Tak, aby każdy z członków ROD wiedział, w jakiej sprawie i za czym głosuje.
Celem usprawnienia przebiegu walnego zebrania w ROD warto jednak, aby zarządy ROD zastanowiły się nad udostępnieniem do wglądu w/w uchwał. Działkowcy nie będą wówczas zaskakiwani propozycjami podczas walnego zebrania. Będą bardziej świadomi podejmowanych decyzji, a przede wszystkim będą mieli czas na spokojne zastanowienia się nad daną sprawą.
Wyłożenie materiałów sprawozdawczych powinno nastąpić na co najmniej 7 dni przed walnym zebraniem – w miejscu, terminie i czasie wskazanym w zaproszeniu na walne zebranie. Wszystko to powinno być dostosowane do potrzeb działkowców z danego ROD, a w szczególności uwzględniać ich liczbę (co ma przełożenie na warunki lokalowe i ilość godzin wyłożenia w/w materiałów).
Aktualnie uprawnienie działkowców do uprzedniego zapoznania się z materiałami sprawozdawczymi wynika z dokumentu opracowanego przez PZD pt. Wytyczne i druki do przeprowadzenia walnych zebrań w ROD w latach 2016 – 2018, który został przyjęty uchwałą Prezydium KR PZD nr 33/2015 z dnia 17.12.2015 r. i przekazany do zarządów ROD.
Uprawnienie działkowców do wglądu w materiały sprawozdawcze, zostało dodane do Statutu PZD, który został zarejestrowany w dniu 23.02.2018 r. Wynika ono z § 60 ust. 2 Statutu PZD, który stanowi, że „ W zawiadomieniu (o walnym zebraniu) podaje się ponadto miejsce, termin i godziny wyłożenia materiałów sprawozdawczych zgodnie z zasadami określonymi przez Krajowy Zarząd”.Przepis ten wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2019 r. [MAP]
Jak należy zawiadomić o walnym zebraniu w ROD e-mailem, aby mogło ono zostać uznane za doręczone skutecznie?
Zgodnie ze Statutem PZD (§ 60), zaproszenie na walne zebranie może zostać wysłane członkowi ROD pocztą elektroniczną. Warunkiem wysłania zawiadomienia w tej formie jest jednak: podanie adresu e-mail, na które zawiadomienie powinno zostać wysłane oraz uprzednia pisemna zgoda działkowca na ten sposób dostarczenia zaproszenia.
Aby można było uznać, że zaproszenie zostało prawidłowo wysłane e-mailem muszą zostać spełnione określone warunki. Po pierwsze w e-mailu musi zostać prawidłowo wpisany adres e-mail. Po drugie, do e-maila musi zostać załączone zaproszenie (ewentualnie może zostać one zawarte w treści e-maila). Po trzecie, e-mail powinien zostać wysłany, co też należy sprawdzić. Często zdarzają się bowiem sytuacje, że e-mail nadany nie został wysłany i trafił np. do e-maili roboczych.
Zarządy ROD wysyłając również zaproszenia na walne zebranie w ROD muszą również pamiętać o ochronie danych osobowych. E-maile często składają z imienia i nazwiska działkowca. W przypadku wysyłania zaproszeń e-mailem do wszystkich lub części członków ROD pamiętajmy, aby przy ich wysyłaniu nie ujawnić danych pozostałych działkowców. Można to zrobić korzystając z funkcji „ukryte do wiadomości (UDW)”. Jest to funkcja poczty elektronicznej, umożliwiająca wysłanie wiadomości do wielu odbiorców naraz. Pole UDW pozwala na wysyłkę wiadomości w taki sposób, że odbiorcy nie widzą wzajemnie swoich adresów. [MAP]
Czy informacja finansowa dotycząca prowadzenia ROD za ubiegły rok musi zostać umieszczona na tablicy ogłoszeń w ROD?
Zgodnie z art. 33 ust. 3 i 4 ustawy o ROD, raz w roku, nie później niż do dnia 1 lipca, stowarzyszenie ogrodowe przedstawia działkowcom informację finansową dotyczącą prowadzenia ROD za poprzedni rok. Informacja ta powinna zawierać wpływy i wydatki w ROD w podziale na źródła pochodzenia i wydatkowane cele, a także zestawienie środków wpłacanych przez działkowców (w podziale zgodnym z art. 33 ust. 2 ustawy o ROD). Informacja ta powinna zostać udostępniana w sposób umożliwiający każdemu działkowcowi zapoznanie się z nią.
Z powyższego wynika, że ustawodawca nie określił sposobu udostępniania w/w informacji finansowej. Wskazał tylko, że ma być ona udostępniona w taki sposób, aby mógł się z nią zapoznać każdy działkowiec. W związku z tym, przykładowe sposoby udostępniania takiej informacji określiło Prezydium KR PZD (aktualnie Krajowy Zarząd PZD) w swojej uchwale nr 153/2017 z dnia 5.04.2017 r. w sprawie informacji finansowej dotyczącej prowadzenia ROD przedstawionej corocznie działkowcom. Zgodnie z nią, a w szczególności z § 4 ust. 2 i 3, informacja może zostać przedstawiona działkowcom poprzez zamieszczenie jej na tablicach informacyjnych ROD, na stronie internetowej ROD lub przez dostarczenie jej każdemu działkowcowi. Może również zostać wysłana do działkowca pocztą elektroniczną, o ile wyraził na to pisemną zgodę, podając adres e-mail. O sposobie jej udostępnienia decyduje zarząd ROD. Zatem nie ma obowiązku, aby informacja finansowa była zamieszczana na tablicy ogłoszeń. [MAP]
Czy uprzedzenie działkowca na piśmie o zamiarze wypowiedzenia umowy dzierżawy działkowej w związku z brakiem płacenia opłat ogrodowych może przybrać postać wezwania do zapłaty?
Art. 36 ust. 3 pkt. 2 ustawy o ROD stanowi, że stowarzyszenie ogrodowe ma prawo wypowiedzieć działkowcowi umowę dzierżawy działkowej, gdy jest on w zwłoce m.in. z zapłatą opłat ogrodowych na rzecz stowarzyszenia ogrodowego i jego zwłoka w zapłacie wynosi co najmniej 6 miesięcy. Aby wypowiedzieć działkowcowi umowę dzierżawy działkowej z tego tytułu, zarząd ROD musi uprzedzić działkowca na piśmie o zamiarze wypowiedzenia umowy i musi wyznaczyć dodatkowy – miesięczny termin do zapłaty zaległych i bieżących należności.
W tym przepisie prawnym, ustawodawca wskazuje, że uprzedzenie działkowca musi być dokonane w formie pisemnej (w postaci dokumentu własnoręcznie podpisanego przez zarząd ROD) oraz musi zawierać informację, że brak zapłaty w wyznaczonym, dodatkowym (miesięcznym) terminie będzie skutkował wypowiedzeniem umowy dzierżawy działkowej. Jeżeli zarząd ROD w wezwaniu do zapłaty zawrze w/w elementy to mimo, że takie wezwanie co do zasady ma inną funkcję (zdyscyplinowanie do oddania długu pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego) spełni ono oczekiwania ustawy co do czynności, którymi należy poprzedzić wypowiedzenie, aby było ono skuteczne. [MAP]
Czy opinia komisji rewizyjnej ROD do uchwały zarządu ROD o przyznaniu świadczenia musi być pozytywna?
Zgodnie z uchwałą nr 36/2015 Prezydium KR PZD z dnia 17.02.2015 r. w sprawie świadczeń pieniężnych i nagród wypłacanych z tytułu pracy społecznej w rodzinnych ogrodach działkowych decyzję o przyznaniu świadczenia np. dla członka zarządu ROD podejmuje zarząd ROD. Warunkiem podjęcia takiej uchwały jest uprzednie zaplanowanie środków finansowych na ten cel w preliminarzu finansowym uchwalonym przez walne zebranie członków ROD, jak również zasięgnięcie opinii komisji rewizyjnej ROD. Wystąpienie o opinię jest wymogiem koniecznym, aby można było uznać uchwałę zarządu ROD w sprawie świadczenia za zgodną z postanowieniami w/w uchwały. Brak zasięgnięcia opinii stanowi podstawę podjęcia przez okręgowy zarząd PZD (wcześniejsze prezydium OZ PZD) uchwały o wstrzymaniu lub zwrocie świadczenia. Z uwagi na to, że ma to być opinia (a nie zgoda) komisji rewizyjnej ROD nie jest prawnie nakazane, aby ta opinia była pozytywna. [MAP]
Jak wygląda procedura związana z wypłatą odszkodowań dla działkowców w przypadku likwidacji ROD?
W sytuacji gdy realizowany jest cel publiczny, czyli np. budowa drogi czy linii kolejowych, sprawa likwidacji ROD odbywa się w trybie postępowania administracyjnego. Zatem organ, który wydał decyzję o realizacji powyższego celu publicznego wszczyna postępowanie w celu ustalenia odszkodowania za stanowiące własność działkowców nasadzenia, urządzenia i obiekty znajdujące się na działkach podlegających likwidacji. Taki organ winien zapewnić stronom – a więc działkowcom – czynny udział w postępowaniu, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych materiałów i dowodów oraz zgłoszonych żądań.
W toku trwającego postępowania, rzeczoznawca majątkowy powołany przez ten organ, dokonuje wyceny sporządzając operaty szacunkowe. Czynny udział działkowca w postępowaniu polega na prawie uczestniczeniu w inwentaryzacji dokonywanej przez rzeczoznawcę na działce, a następnie w akceptowaniu wysokości przysługującego mu odszkodowania.
Niekiedy dochodzi do sytuacji, że postępowanie odszkodowawcze nie zostało jeszcze zakończone, a inwestor chce rozpocząć budowę. W takiej sytuacji Związek nie wydaje gruntu dopóki operaty szacunkowe, albo chociaż inwentaryzacje majątku nie zostaną wykonane, gdyż tylko na tej podstawie można ustalić co znajdowało się na działce.
W terminie 14 dni od uprawomocnienia się decyzji odszkodowawczej, podmiot likwidujący wypłaca odszkodowania na rzecz działkowców na wskazane przez nich konta bankowe, bądź w siedzibie urzędu.
Nieco inaczej wygląda sytuacja w przypadku likwidacji ROD na cele niepubliczne, a więc w sytuacji, gdy istnienie ROD jest sprzeczne z obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego i 2/3 działkowców z likwidowanego ROD (lub jego części) wyraziło zgodę na projekt umowy dokonującej likwidacji ROD.
W takiej sytuacji, już po podpisaniu umowy oraz wyrażeniu zgody na likwidację przez Prezydium KR PZD, wyznaczony rzeczoznawca majątkowy sporządza operaty szacunkowe, w których ustalana jest wysokość odszkodowań dla poszczególnych działkowców za składniki majątkowe znajdujące się na działkach, a stanowiące ich własność. Również i w tym przypadku działkowcy mają prawo zapoznać się z operatami i wyrazić zgodę na wysokość przyznanego odszkodowania.
Następnie odszkodowania te wypłacane są bezpośrednio na rzecz działkowców. Możliwa jest też sytuacja, że odszkodowania wypłacane są na konto OZ PZD, a następnie niezwłocznie przekazywane przez okręg poszczególnym działkowcom w wysokości zgodnej z wysokością wskazaną w operatach szacunkowych.
Bez względu jednak na cel likwidacji, działkowcy zawsze otrzymują odszkodowania za swoje składniki majątkowe zgodnie z operatami szacunkowymi sporządzonymi przez uprawnionego rzeczoznawcę majątkowego. Oczywiście dotyczy to tej infrastruktury, która została wybudowana przez działkowca zgodnie z przepisami ustawy oraz regulaminem ROD. [AR]
Czy walne zebranie musi uchwałą zatwierdzić wybraną do składu zarządu ROD osobę, która została dokooptowana w ciągu trwania kadencji?
W przypadku dokooptowania w ciągu w ciągu kadencji nowego członka zarządu, to sprawa dalszego członkostwa tej osoby w zarządzie ROD musi być rozstrzygnięta na najbliższym walnym zebraniu sprawozdawczym (konferencji delegatów). Zarząd ROD powinien poinformować podczas walnego zebrania o dokooptowaniu nowego członka do składu. Jeśli podczas zebrania zostanie zgłoszony wniosek o wybór innego członka PZD w miejsce dokooptowanego i taka decyzja zostanie przegłosowana przez obecnych, to wygasa mandat dokooptowanego a osoba pochodząca z wyboru wchodzi w skład zarządu ROD. Jeśli natomiast taki postulat nie zostanie zgłoszony przez zebranych, mandat dokooptowanego nie musi być dodatkowo zatwierdzany. [AR]
Czy można obciążyć działkowca zawiadomieniem o terminie posiedzenia zarządu ROD, gdzie omawiana będzie sprawa np. nieprawidłowości w zagospodarowaniu jego działki ?
Zgodnie z art. 19 ust. 3 Regulaminu ROD, zarząd ROD może obciążyć działkowca tylko pisemnym wezwaniem do zapłaty zaległości działkowca w opłatach ogrodowych. Żaden inny przepis nie umożliwia obciążania działkowca kosztami doręczenia innej korespondencji – także zawiadomieniami o terminie posiedzenia zarządu ROD, na którym jego sprawa będzie rozpatrywana. [AR]
Czy przy podejmowaniu uchwał przez walne zebranie w ROD powinno liczyć się głosy wstrzymujące?
Zgodnie z § 46 ust. 4 statutu PZD, uchwały organów PZD, w tym walnego zebrania są ważne, jeżeli zostały podjęte zwykłą większością głosów przy obecności ponad połowy liczby członków danego organu w czasie podejmowania uchwały, chyba że statut stanowi inaczej. „Zwykła większość” głosów została zdefiniowana w statucie PZD ( § 5 ust. 1 pkt. 11) i oznacza ona więcej głosów oddanych „za” niż „przeciw”. Zatem przy takiej konstrukcji prawnej, głosy „wstrzymujące się” będą bez znaczenia.
Jednakże, w § 46 ust. 4 statutu PZD jest sformułowanie „chyba, że statut stanowi inaczej”. Ten zapis oznacza, że po pierwsze nie zawsze przy głosowaniu musi być ponad połowa liczby członków danego organu (patrz: II termin walnego zebrania) oraz są wyjątki, gdzie nie będzie wystarczająca zwykła większość głosów, lecz będzie wymagana „bezwzględna większość” głosów , którą zgodnie z § 5 ust. 1 pkt. 12 statutu PZD stanowi więcej niż połowa głosów oddanych „za”. W takiej sytuacji, głosy „wstrzymujące się” będą miały znaczenie. Będą one doliczane do głosów „przeciw”. Wówczas, aby uzyskać bezwzględną większość głosów musi być więcej głosów „za” niż razem głosów „przeciw” i „wstrzymujących się”. [MAP]
Jakie są skutki prawne nie podjęcia przez walne zebranie w ROD uchwały w sprawie przyjęcia sprawozdania z działalności zarządu ROD i sprawozdania finansowego ROD?
Zgodnie z § 64 pkt. 1 i 2 statutu PZD, do walnego zebrania sprawozdawczego należy „zatwierdzenia rocznego sprawozdania zarządu ROD” oraz „zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego ROD sporządzonego przez zarząd ROD”. Konsekwencje nie przyjęcia tych sprawozdań reguluje § 65 ust. 1 i 2 statutu PZD. Zgodnie z nimi, w przypadku nie przyjęcia w/w sprawozdań (czyli przy głosowaniu nad uchwałą nie uzyskanie większości głosów) walne zebranie może złożyć do okręgowego zarządu PZD wniosek (w formie uchwały) o odwołanie zarządu ROD. Może również sam odwołać zarząd ROD. Jest to możliwe jedynie pod warunkiem, że w jego miejsce powoła nowy organ ROD oraz podczas głosowania nad odwołaniem obecnych będzie ponad połowa członków zwyczajnych ROD (czyli walne zebranie musi być w I terminie), a uchwała zapadnie bezwzględną większością głosów (więcej głosów „za” niż razem głosów „przeciw” i „wstrzymujących się”).
Pamiętajmy jednak, że przesłanki odwołania zarządu ROD są ściśle określone. Zgodnie z § 42 ust. 1 statutu PZD, odwołanie organu PZD lub jego członka może nastąpić w razie stwierdzenia, że nie wykonuje przyjętych obowiązków lub działa na szkodę PZD. Zatem, uzasadnieniem dla niepodjęcia uchwały w sprawie zatwierdzenia rocznego sprawozdania zarządu ROD oraz rocznego sprawozdania finansowego ROD, a następnie podjęcia kroków do odwołania albo bezpośredniego odwołania zarządu ROD muszą być konkretne zarzuty wobec działań np. finansowych zarządu ROD. Nie powinny być zatem nieścisłości, błędy rachunkowe czy też oczywiste omyłki w sprawozdaniach, które można usunąć. [MAP]
Jeżeli w latach poprzednich były organizowane w ROD konferencje delegatów, czy w latach kolejnych muszą być one również organizowane? Czy zamiast konferencji delegatów może zostać zwołane walne zebranie?
Zgodnie z § 57 ust. 1 i 3 Statutu PZD, w ROD posiadającym ponad 300 członków zwyczajnych lub składającym się z kilku terenów, zamiast walnych zebrań, mogą odbywać się konferencje delegatów. Decyzję o odbywaniu w ROD konferencji delegatów podejmuje zarząd ROD w drodze uchwały, określając w niej podział ROD na sektory oraz ilość delegatów wybieranych z tych sektorów na konferencję delegatów. Zgodnie z § 38 Statutu PZD, członek organu PZD, w tym delegat wybrany na zjazd (konferencję), zachowuje mandat na czas trwania kadencji. To oznacza, że w ROD, w którym dokonano wyboru delegatów na konferencję delegatów nie można zwołać walnego zebrania. Od tej zasady są 2 wyjątki. Po pierwsze, można zwołać walne zebranie zamiast konferencji delegatów w przypadku wygaśnięcia mandatów powyżej 50% składu delegatów (§ 39 ust. 1 pkt. 5 Statutu PZD). Drugi przypadek – w przypadku odwołania konferencji delegatów (§ 42 Statutu PZD) przez okręgowy zarząd PZD (jego prezydium). [MAP]
Ile organy PZD mają dni na udzielenie odpowiedzi członkowi ROD?
Zgodnie z § 14 ust. 1 pkt. 4 Statutu PZD członek (zwyczajny) ROD ma prawo m.in. uzyskiwać informacje o działalności PZD, zwracać się do organów PZD o ochronę swoich praw i interesów w zakresie członkostwa w PZD i prawa do działki, jak również występować z wnioskami i postulatami. W ramach tych uprawnień mieści się przykładowo: występowanie do organów Związku z wnioskami o poradę prawną lub ogrodniczą, o interpretację przepisów związkowych czy tez o rozstrzygnięcie sporu na tle stosowania ustawy o ROD, regulaminu czy też statutu PZD. Organy PZD mają obowiązek udzielania pomocy działkowcom, co wynika z ogólnych celów PZD, jak również konkretnych zadań statutowych określonych dla zarządów ROD, okręgów PZD czy też Krajowej Rady PZD. Ustawa o ROD, statut PZD, regulamin ROD nie regulują kwestii sposobów czy też trybów, w tym terminów udzielania członkom ROD odpowiedzi na zadawane pytania czy też podnoszone kwestie sporne. Wszystko to zależy o specyfiki danej sprawy, jej złożoności i trudności pod kątem prawnym. W sprawach konfliktowych, organy PZD rozstrzygające spór muszą poznać stanowiska wszystkich stron, w tym strony przeciwnej, w stosunku do której kierowane są zarzuty. Są zbierane dodatkowe wyjaśnienia, przeprowadzane rozmowy czy też kompletowana pełna dokumentacja. PZD, w każdej sprawy dąży do jej obiektywnego rozstrzygnięcia, co jest uwarunkowane koniecznością pełnego, często czasochłonnego wyjaśnienia wszelkich aspektów sprawy. [MAP]
Chce rozbudować altanę? Jak zmierzyć odległość 3 m od granic działki? Od ogrodzenia czy od granic określonych w planie zagospodarowania ROD?
Zgodnie ze regulaminem ROD (§ 30) plan zagospodarowania ROD (oparty na podkładzie geodezyjnym) określa granice ROD, jego podział na działki z zaznaczeniem ich granic, powierzchni i numeracji oraz podstawową infrastrukturę ogrodową. Jeżeli ogrodzenie zostało postawione na granicy działki zgodnej z planem zagospodarowania ROD to wymaganą odległość od granicy działki (3 m) dla altany (nowobudowanej bądź rozbudowywanej) można liczyć od ogrodzenia. [MAP]
Czy wniosek działkowca do zarządu ROD o powołanie komisji mediacyjnej do rozstrzygnięcia sporu musi być uwzględniony?
Zgodnie z § 36 Regulaminu ROD, spory pomiędzy działkowcami mogą być rozstrzygane w drodze mediacji. Mediację, za zgodą zainteresowanych stron, prowadzi komisja mediacyjna powołana przez zarząd ROD. Zarząd ROD nie jest związany wnioskiem działkowca o powołanie komisji mediacyjnej. Powinien go jednak uwzględnić, jeżeli powołanie takiej komisji jest możliwe i może przyczynić się do sprawnego i ugodowego zakończenia sporu między stronami. W przeciwnym razie, konflikt między działkowcami będzie musiał rozstrzygnąć zarząd ROD stosownie do § 72 pkt. 12 statutu PZD. [MAP]
Czy na terenie ROD można parkować? Czy osoby pełnosprawne mają prawo do wjazdu na teren ROD pojazdami mechanicznymi ?
Regulamin ROD co do zasady nie przewiduje możliwości wjazdu samochodami mechanicznymi oraz parkowania na terenie ROD. Wyjątek stanowi sytuacja, w której zgodę na takie czynności wyrazi walne zebranie działkowców. Na teren ROD mogą wjeżdżać pojazdami mechanicznymi także osoby niepełnosprawne ruchowo lub osoby dowożące na działkę osobę niepełnosprawną. Dopuszcza się także – na zasadach określonych przez zarząd - wjazd na tern ROD pojazdów mechanicznych dowożących do działki nawozy, materiały budowlane itp. [JZ]
Czy istnie możliwość posadzenia na działce rodzinnej iglastych drzew leśnych (drzewo iglaste o wysokości 15 m)?
W polskim systemie prawnym nie funkcjonuje legalna definicja drzewa, tym bardziej drzewa leśnego. Definicji takiej nie podają również przepisy Regulaminu ROD, który stanowi jedynie, że na terenie działek rodzinnych dopuszczalne jest nasadzanie drzew owocowych i ozdobnych. Drzewo iglaste należy zakwalifikować do tej ostatniej grupy. Zgodnie z Regulaminem ROD na terenie działki rodzinnej można dokonywać nasadzeń drzew ozdobnych (w tym iglaków), o ile są to formy słabo rosnące. Formy te zwykle nie przekraczają – w zależności od gatunku – wysokości kilku metrów. Dlatego też uznać należy, że drzewo iglaste o wysokości 15m nie jest drzewem słabo rosnącym i jako takie nie powinno znajdować się na terenie działki rodzinnej. [JZ]
Jak i komu zarząd ROD dostarcza zaproszenie na walne zebranie?
Zaproszenia należy dostarczyć za pośrednictwem poczty tradycyjnej lub doręczyć członkom zwyczajnym PZD bezpośrednio, za pokwitowaniem, co najmniej 14 dni przed terminem walnego zebrania. Zawiadomienie może być wysłane członkowi zwyczajnemu również pocztą elektroniczną, jednak będzie ono ważnie doręczone jedynie wówczas, jeśli członek zwyczajny uprzednio wyraził na to zgodę, podając adres, na który zawiadomienie powinno być wysłane. Pamiętać należy, że zaproszenie na walne zebranie powinni otrzymać wszyscy członkowie zwyczajni. Jeżeli zarówno mąż jak i żona pozostają członkami PZD, Zarząd ROD ma obowiązek wysłać zaproszenie do każdego z nich. [VLS]
W jakim czasie zarząd ROD obowiązany jest zatwierdzić lub odmówić zatwierdzenia przeniesienia prawa do działki w ROD?
Jeśli do zarządu ROD wpływa wniosek o zatwierdzenie przeniesienia prawa do działki w ROD Zarząd ROD ma 2 miesiące na zatwierdzenie lub odmowę zatwierdzenia przeniesienia prawa do działki. Jeśli zarząd ROD uchybi temu terminowi – przeniesienie prawa do działki staje się skuteczne z upływem 2-miesiecznego terminu (liczonego od dnia doręczenia zarządowi ROD wniosku). [AO]
Czy podpisy na sporządzonej odręcznie umowie przeniesienia prawa do działki mogą być poświadczone przez notariusza?
Nie ma przeszkód, by umowa przeniesienia prawa do działki była sporządzona odręcznie. Notariusz nie powinien odmówić poświadczenia podpisów na umowie tylko z tego powodu, że oświadczenia stron ujęto pismem odręcznym, a nie komputerowym (maszynowym). [AO]
Do kogo osoba, która zawarła z działkowcem umowę przeniesienia prawa do działki, występuje z roszczeniami o zapłacone działkowcowi wynagrodzenie za nasadzenia, urządzenia i obiekty jeśli przeniesienie prawa do działki nie zostało zatwierdzone?
Żądanie zwrotu zapłaconego działkowcowi wynagrodzenia za nasadzenia, urządzenia i obiekty należy kierować do działkowca. Jeśli przeniesienie prawa do działki nie zostało zatwierdzone, to przyjęte przez działkowca wynagrodzenie jest świadczeniem nienależnym i podlega zwrotowi. [AO]
Czy zarząd ROD ma prawo pobierać od działkowców dodatkowe opłaty
za umożliwianie wjazdu samochodem na teren ROD?
Regulamin ROD § 68 pkt 6 zabrania wjazdu na teren ROD bez zgody walnego zebrania, które ma prawo podejmować uchwały dotyczące zasad funkcjonowania i organizacji w ROD. Treść podjętych uchwał nie może naruszać przepisów obowiązujących w PZD; obecny stan prawny nie przewiduje możliwości nakładania na użytkowników dodatkowych opłat tytułem umożliwiania wjazdu pojazdem mechanicznym na teren ROD. [VLS]
Czy zarząd ROD może bez ostrzeżenia wyłączyć wodę w ogrodzie?
W uzasadnionych przypadkach (np. zagrożenia awarią sieci wodociągowej), zarząd ROD może samodzielnie podjąć decyzję o wyłączeniu wody w ogrodzie. Konieczne jest jednak niezwłoczne poinformowanie działkowców o wyłączeniu wody w sposób zwyczajowo przyjęty, np.: poprzez zamieszczenie informacji na tablicy ogłoszeń w ROD. [VLS]
Czy zarząd ROD mógł odmówić ustanowienia prawa do działki na rzecz syna zmarłej działkowiczki-wdowy, jeśli od jej śmierci nie upłynęło 6 miesięcy
a syn zmarłej złożył zarządowi wniosek, akt zgonu i oświadczenia innych działkowców, że przed śmiercią działkowiczki korzystał z nią z działki?
Tak, zarząd ROD postąpił prawidłowo. Przed upływem 6 miesięcy od śmierci działkowiczki (niepozostającej w związku małżeńskim) nie można ustanowić prawa do działki (art. 38 ust. 2 w zw. z ust. 4 ustawy o ROD). W okresie tym osoby uprawnione mogą bowiem występować o ustanowienie prawa do działki na ich rzecz. Jeśli zgłosi się kilku uprawnionych wówczas o prawie do działki będzie rozstrzygał sąd (art. 38 ust. 3 ustawy o ROD). Sąd zaś będzie brał pod uwagę, która z osób bliskich korzystała z działki ze zmarłą. Jeśli zaś jedynym wnioskodawcą będzie syn zmarłej – na jego rzecz zostanie ustanowione prawo do działki. [AO]
[szerzej na ten temat w „Aktualnościach związkowych” Nr 11, s. 7 w artykule „Co się dzieje z prawem do działki po śmierci działkowca”]
Czy zarząd komisaryczny ROD może wypowiedzieć umowę dzierżawy działkowej?
Tak, zarządowi komisarycznemu przysługują kompetencje zarządu ROD (§ 72 pkt 4 w zw. z § 41 ust. 5 Statutu PZD). Jeśli zatem zachodzą przesłanki do wypowiedzenia działkowcowi umowy dzierżawy działkowej – zarząd komisaryczny może to uczynić. [AO]
Czy zarząd ROD musi powołać komisję energetyczną jeśli żądają tego działkowcy ?
Zarząd ROD nie jest zobligowany powoływać w ogrodzie komisji energetycznej. Zgodnie z § 4 Uchwały Nr 285/2015 Prezydium Krajowej Rady PZD z dnia 5 listopada 2015 r. w sprawie zasad korzystania z energii elektrycznej w rodzinnych ogrodach działkowych, to zarząd decyduje o tym, czy komisję taką należy powołać. W ROD, w którym komisja energetyczna nie została powołana, zarząd może wskazać osoby do pełnienia jej funkcji. [AO]
Czy przeniesienie prawa do działki i przeniesienie własności majątku na działce dokonuje się jedną umową czy trzeba zawrzeć dwie odrębne umowy?
Działkowiec zbywający prawo do działki w ROD jednocześnie przenosi prawo własność nasadzeń, urządzeń i obiektów znajdujących się na działce; nie mogą one stanowić odrębnego przedmiotu obrotu. Czynności tych zatem dokonuje się jedną umową zawartą w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi (wzór umowy). [AO]
Czy zarząd ROD słusznie odmówił zatwierdzenia przeniesienia prawa do działki w ROD na rzecz osoby z polskim obywatelstwem, ale zameldowanej za granicą?
Fakt zameldowania stwarza domniemanie zamieszkania w danym miejscu. Jeśli zatem osoba, która zawarła z działkowcem umowę przeniesienia prawa do działki w ROD ma miejsce zameldowania w innym kraju i nie wykazała przed zarządem ROD, że jej centrum życiowe skoncentrowane jest w Polsce, w takim miejscu/odległości od ogrodu, która umożliwia korzystanie z działki (a zatem nie zostało spełnione kryterium zamieszkania), to zarząd ROD ma podstawy do odmowy zatwierdzenia przeniesienia prawa do działki na rzecz takiej osoby. [AO]
Czy wniosek o zatwierdzenie przeniesienia prawa do działki można złożyć kilka miesięcy po zawarciu umowy? Czy zarząd ROD może odmówić przyjęcia takiego wniosku lub nie zatwierdzić z tego powodu przeniesienia prawa do działki?
Nie ma przeszkód, by wniosek o zatwierdzenie przeniesienia prawa do działki w ROD został złożony np. kilka miesięcy po zawarciu umowy. Ustawa o ROD nie określa bowiem terminu, w którym wniosek taki powinien wpłynąć do stowarzyszenia ogrodowego. Zarząd ROD nie może zatem wyłącznie z powodu znacznego upływu czasu od zawarcia umowy – odmówić zatwierdzenia przeniesienia prawa do działki. [AO]
Na jak długo można ustanowić opiekuna działki?
Maksymalnie na okres 2 lat. Zgodnie z przepisami § 79 Regulaminu ROD w uzasadnionych wypadkach np.: długotrwała niezdolność do opieki nad działką, spowodowana chorobą, tudzież wyjazdem lub innymi ważnymi powodami, zarząd ROD może wyrazić zgodę – na wniosek działkowca – na ustanowienie opiekuna działki. Należy mieć na uwadze, iż odpowiedzialność za skutki opieki wywołane w powyższym okresie, ponosi działkowiec, w imieniu którego działa ustanowiony opiekun. [VLS]