STANOWISKO XIV Krajowego Zjazdu Delegatów Polskiego Związku Działkowców z dnia 18 października 2019 r. w sprawie współpracy z samorządami

2110.2019

 

Niezmiernie istotną kwestią w działalności PZD, ROD i działkowców jest współpraca z samorządami tj. gminami, powiatami oraz województwami. Jest ona ważna nie tylko ze względu na to, że ROD położone są  na gruntach publicznych. Ale również dlatego, że ROD są urządzeniami użyteczności publicznej, spełniającymi szczególne funkcje w życiu społeczności lokalnych. Obecnie z działek w ROD korzysta blisko milion polskich rodzin. Są to zazwyczaj mieszkańcy miast i miasteczek, dla których działka jest upragnionym miejscem wypoczynku, możliwości upraw zdrowych oraz tanich owoców i warzyw czy też kontaktu w przyrodą. Czas spędzony na działkach ogrodowych w gronie rodziny zacieśnia więzi rodzinne i ma pozytywny wpływ na integrację międzyludzką. Wpływa również korzystnie na życie pozostałej części społeczeństwa. Dzięki otwieraniu się ogrodów i przekształceniu w miejsca otwarte, ROD stają się doskonałą alternatywą dla parków, skwerów i innych miejsc zieleni w mieście. W ROD coraz częściej realizowane są inicjatywy, które służą nie tylko działkowcom, ale szerszej grupie społeczeństwa. Przykładowo, w ogrodach prowadzone są zajęcia edukacyjne dla dzieci i młodzieży, organizowane są wczasy na działkach dla seniorów oraz wychowanków domu dziecka, imprezy kulturalne, integracyjne, pikniki, festyny czy też dni działkowca. Podejmowana jest współpraca z domami kultury oraz innymi organizacjami o celach społecznych, zdrowotnych czy też wychowawczych. Ogrody działkowe jako „zielone płuca” miast stanowią również ważny instrument w walce ze smogiem, wywierając tym samym pozytywny wpływ na ochronę środowiska oraz chroniąc zdrowie ludzkie.

Dlatego też, PZD bardzo zależy, aby współpraca z samorządami była dobra i owocna. Powinna ona przede wszystkim skupiać się na poszanowaniu praw PZD, ROD i działkowców wynikających z ustawy o ROD, ale także na udzielaniu wsparcia Związkowi w realizacji wielu inicjatyw społecznych, ekologicznych, dążenia do nowoczesnego zagospodarowywania ROD, poprawy jego funkcjonowania, a także zmiany wizerunku ogrodów i działkowców.

W celu zachowania istnienia ROD oraz ich rozwoju, PZD prowadzi szeroką działalność statutową, prawną, ogrodniczą, oświatową oraz medialną. Jej wyrazem jest m.in. uchwalenie przez Krajową Radę PZD w latach 2015-2019,

7 programów PZD tj. Programu Unowocześniania Infrastruktury ROD – ROD XXI wieku, Programu Rozwoju Społecznego ROD, Programu budowy siedzib dla zarządów ROD, Otwartego Programu Rozwoju ROD, Otwartego Programu nowoczesnego zagospodarowania i użytkowania działek na miarę współczesnych rodzin, Otwartego Programu Oświatowego, Programu Bezpieczeństwa w ROD. Do realizacji tych programów potrzebny jest ogromny nakład pracy, wysiłek oraz zaangażowanie. Niezbędna jest jednak również pomoc finansowa, którą otrzymują ROD od organów wyższych PZD (Okręgów i jednostki krajowej) oraz w od samorządów, które coraz częściej na podstawie art. 17 ustawy o ROD przyznają dotacje celowe m.in. na budowę i modernizację infrastruktury ogrodowej w celu poprawy warunków korzystania z ROD przez działkowców oraz zwiększenia dostępności do terenów ROD społeczności lokalnych. W okresie kadencji, jednostka krajowa oraz Okręgi przekazały na inwestycje i remonty w ROD kwotę ponad 25,8 mln zł (w ramach dotacji oraz niskooprocentowanych pożyczek). Natomiast, samorządy w 2018 r., wydatkowały na rzecz ROD kwotę 6,7 mln złotych.

Również i w tym roku dobra współpraca z samorządami – rozmowy, spotkania – aktywność ze strony jednostki krajowej PZD, Okręgów i ROD doprowadziła do tego, że w budżetach poszczególnych samorządów zabezpieczono środki na dotacje celowe dla ROD.  Podpisano już wiele umów z konkretnymi miastami i gminami, a część z nich nawet zrealizowano. Dzięki tym pieniądzom, ogrody zmieniają się, pięknieją. Ale potrzeb wciąż jest bardzo dużo bo infrastruktura ogrodowa wybudowana w latach 70 i 80 ciągle starzeje się. Poza tym ogrody chcą realizować  nowe inwestycje - proekologiczne i prozdrowotne takie jak np.  siłownie plenerowe, łąki kwietne dla pszczół, lampy solarne, fotowoltaikę,  nowoczesne systemy nawadniania. Natomiast środki finansowe PZD, ROD i działkowców na te cele są ograniczone. Dlatego też, Krajowy Zjazd Delegatów PZD stwierdza, że PZD (ROD we współpracy z Okręgami) powinien w dalszym ciągu podejmować działania mające na celu pozyskiwanie środków zewnętrznych, w tym z budżetów jednostek samorządu terytorialnego (w ramach dotacji oraz budżetów obywatelskich) na realizację inwestycji i remontów w ROD, ale również innych przedsięwzięć mieszczących się w programach PZD opracowanych w mijającej kadencji.

Dla dalszego funkcjonowania ROD i ich rozwoju konieczna jest również stała współpraca w zakresie regulacji stanu prawnego gruntów ROD. PZD zdaje sobie sprawę, że temat ten jest bardzo trudny w kontaktach samorządami i wywołuje wiele emocji. Mimo to, zdaniem PZD powinien być podejmowany. Bowiem tylko uregulowany stan prawny gruntów ROD zapewni ogrodom bezpieczeństwo prawne ich funkcjonowania oraz uchroni przed nieuzasadnioną likwidacją na cele komercyjne. Dlatego też, Krajowy Zjazd Delegatów PZD stoi na stanowisku, że PZD (Okręgi PZD we współpracy z ROD) powinien kontynuować działania, aby tereny zajmowane przez rodzinne ogrody działkowe były przeznaczane w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego pod zieleń działkową, aby prawo użytkowania PZD było potwierdzane w decyzjach wydawanych na podstawie art. 75 i 76 ustawy o ROD, aby prawo PZD było ujawniane w księgach wieczystych oraz aby władze miast i gmin pomagały Związkowi w walce z roszczeniami – począwszy od aktywnego udziału w postępowaniach sądowych i administracyjnych dotyczących gruntów ROD, kończąc na zakupie bądź zamianie gruntów roszczeniowych. Regulacja stanów prawnych gruntów jest niezmiernie ważna zwłaszcza w dużych miastach, w których problem nieuregulowanego stanu prawnego gruntów jest najbardziej dotkliwy dla działkowców.

Współpraca z samorządami powinna również objąć kwestie związane z bieżącym funkcjonowaniem ogrodu. Do takich kwestii należy m.in. rozwiązywanie problemów związanych z nielegalnym zamieszkiwaniem i meldowaniem.  Pomimo, że ustawa o ROD zakazuje zamieszkiwania na działce, niektóre samorządy w dalszym ciągu meldują działkowców w altanach działkowych. W ten sposób, sankcjonują łamanie prawa na terenie ROD i niweczą wszelkie działania PZD podejmowane przeciwko takim praktykom. Taka sytuacja jest niekorzystna dla ogrodnictwa działkowego, które służy zaspokajaniu wypoczynkowych i rekreacyjnych potrzeb społeczeństwa, a nie rozwiązywaniu problemów mieszkaniowych. Rozwiązywanie problemów mieszkaniowych jest zadaniem własnym gmin, które powinny wpływać na poprawę warunków mieszkaniowych swoich społeczności oraz zadbać o rozwój budownictwa mieszkaniowego na swoich terenach. W szczególności w zakresie dotyczącym ludzi bezdomnych, którzy zamieszkują w altanach w okresie jesienno-zimowym, często w związku z brakiem dostatecznej liczby miejsc w schroniskach oraz noclegowniach. Dlatego też Krajowy Zjazd Delegatów PZD stwierdza, że PZD (ROD we współpracy z Okręgami PZD) winien zgłaszać samorządom przypadki nielegalnego zamieszkiwania na terenach ogrodowych, zwłaszcza osób bezdomnych oraz wspierać działania samorządu w zakresie aktywizacji społeczno-zawodowej osób zagrożonych ubóstwem oraz wykluczeniem w ramach programów przyjętych w PZD.

Współpraca z samorządami powinna również objąć problem ponadnormatywnych altan, które wbrew przepisom ustawy o ROD są budowane na terenach ROD. Zdaniem Krajowego Zjazdu Delegatów PZD w tym zakresie konieczna jest współpraca PZD (ROD przy wsparciu z Okręgami PZD) z powiatem i województwem, a w szczególności Powiatowymi i Wojewódzkimi Inspektoratami Nadzoru Budowlanego, celem szybkiego identyfikowania przez te organy przypadków budownictwa ponadnormatywnego i skutecznego egzekwowania przestrzegania prawa przez działkowców poprzez m.in. wydawanie nakazów rozbiórki.

Współpraca z samorządami powinna również objąć kwestie bezpieczeństwa. ROD od wielu lat borykają się z problemem zapewnienia bezpieczeństwa na ich terenie. Szczególnie trudnym okresem dla ROD jest sezon jesienno-zimowy, gdzie aktów wandalizmu i kradzieży na terenie ROD jest najwięcej. Każdy taki przypadek, bez względu na jego skalę, głęboko godzi w poczucie bezpieczeństwa działkowców i ich interesy majątkowe. Psuje również reputację ROD, które w mediach z tego powodu mają coraz gorszą opinię. Z uwagi na to, Krajowy Zjazd Delegatów PZD uznaje, że dążenie do poprawy stanu bezpieczeństwa w ROD nie może odbyć się bez dobrej współpracy PZD (ROD przy wsparciu Okręgów PZD) ze strażą miejską oraz samorządami. Na gminach bowiem spoczywa obowiązek zwalczania problemów społecznych, takich jak bezrobocie oraz bezdomność, które często są powodem kradzieży i niszczenia mienia na działach ogrodowych.

Aktualnie działkowcy najbardziej skarżą się na problemy związane z odbiorem śmieci z terenów ROD, w tym wysokie opłaty. Dzięki intensywnym działaniom jednostki krajowej PZD podejmowanych w pracach legislacyjnych w Ministerstwie Środowiska, a następnie w Sejmie i Senacie RP, PZD doprowadził do zmiany niekorzystnych zapisów ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. W dniu 6 września 2019 r. weszła w życie nowelizacja ww. ustawy, która zniosła ryczałtowe stawki opłat za wywóz śmieci z terenów ROD, wprowadziła maksymalne stawki opłat oraz obowiązek uzyskania zgody zarządów na objęcie ROD gminnym systemem wywozu odpadów. Mając powyższe na uwadze, Krajowy Zjazd Delegatów PZD stwierdza, że jednym z najpilniejszych obecnie zadań PZD (ROD we współpracy z Okręgami PZD) powinno być wdrożenie nowych zasad wywozu śmieci i poprawa gospodarki śmieciowej na terenie ogrodów poprzez m.in. wpłynięcie na zmianę przepisów prawa miejscowego, w tym urealnienie stawek opłat za wywóz odpadów. Tak, aby działkowcy zaczęli ponosić rzeczywiste koszty wywozu śmieci z terenów ogrodów. 

Stwierdzamy, że dzięki licznym działaniom PZD w okresie kadencji, udało się wypracować wiele rozwiązań prawnych, zabezpieczających interesy ROD i działkowców. Dlatego też, Krajowy Zjazd Delegatów PZD uważa, że w dalszym ciągu PZD (jednostka krajowa PZD we współpracy z Okręgami PZD i ROD) powinna monitorować otoczenie prawne ROD i na bieżąco reagować na rozwiązania prawne, mogące niekorzystanie wpłynąć na sytuację prawną PZD, ROD oraz działkowców.

 

XIV Krajowy Zjazd Delegatów Polskiego Związku Działkowców

Galeria