Rośliny miododajne - zaprośmy owady na nasze działki - 18.07.2022

1807.2022

Rośliny miododajne możemy podzielić na:

Nektarodajne - wrzos, lawenda, malina, kocimiętka, nostrzyk, lucerna, kapusta, nawłoć, lipa.

Pyłkodajne - facelia, klon jesionolistny, leszczyna, brzoza, dąb, wierzby.

Spadziodajne - jodła, świerk, sosna, modrzew, lipa, głóg.

Miód jest bezcenną substancją odżywczą, jaką dostarcza nam natura. Jego właściwości bakteriobójcze i uodparniające są znane ludzkości od 4 tysięcy lat.        

Drzewa i krzewy miododajne

Najłatwiejsze w utrzymaniu rośliny miododajne to krzewy i drzewa – nie wymagają pielenia, są odporne na mrozy, dają cień, wiele z nich ma też jadalne owoce. Do tej grupy zaliczamy też wszystkie drzewka owocowe. Sadząc drzewka owocowe, trzeba wiedzieć, że wymagają pielęgnacji są delikatne, wymagają nawożenia, zabezpieczania przed mrozem, szczepienia czy też oczkowania.

 Rośliny mało wymagające to lipa, wierzba, leszczyna, maliny. Maliny i lipa to rośliny miododajne dające nie tylko pyłek, ale i miód. Lipa i maliny nie wymagają skomplikowanej opieki – wystarczy  usuwać martwe pędy i gałęzie. A zimą chętnie sięgniemy po miód i lipową herbatkę.

Natomiast leszczyna i wierzba to rośliny dające duże ilości pyłku,  nie dają miodu. Pszczoły produkują miód, ale żywią się nie tylko nim. Dbajmy  o te owady pielęgnując rośliny, które dają dużo pyłku. Leszczyna i wierzba pylą wcześnie,  to szansa na to by pszczoły zbierały pokarm już wczesną wiosną.

 

Lipa

 

Drzewo zakwita na początku lipca. Jej kwiaty mają właściwości miododajne i lecznicze. Miód lipowy to uchodzący za jeden z nieocenionych i najlepszych w smaku. Miód lipowy jest  polecany przy przeziębieniach i infekcjach dróg oddechowych, ma także działanie moczopędne. Jest polecany osobom chorującym na cukrzycę typu II.

Napar  jest stosowany jako okład na oczy, pomaga na stany zapalnych spojówek. Gdy dodamy go do kąpieli nawilży skórę.

 

Wierzba

  

Kwitnące drzewo lub krzew, jest niewymagająca lubi gleby wilgotne. Kwitnie od przedwiośnia. Na przełomie lutego i marca wypuszcza bazie, potem pojawiają się liście. Wierzba jest rośliną miododajną i pyłkodajną. Miód wierzbowy wchodzi w skład miodu wielokwiatowego.

Wyciąg z kory wierzby działa przeciwbólowo i przeciwzapalnie, Sprzyja leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych, nieżytów jelit, pomaga też w schorzeniach reumatycznych. Wyciąg z kory wierzby to baza do szamponów działających anty zapalnie i wzmacniająco.

 

Berberys

 

Dekoracyjny krzew rosnący dziko, odporny na susze. Kwitnie od maja do czerwca. Berberys jest krzewem ozdobnym i miododajnym. Wyróżnia się ok. 450 gatunków berberysu. Różnią się one pokrojem, ulistnieniem i zastosowaniem.  Bogaty w witaminę C. Uważany jest jako naturalny antybiotyk, działa przeciwwirusowo i antybakteryjnie. Poleca się go w chorobach nerek, kamicy żółciowej i chorobach wątroby. Ekstrakt z owoców leczy trądzik i pomaga w stanach zapalnych skóry,

 

Rozchodnik

 

 

Rozchodniki to byliny, które są wyjątkowo odporne na suszę. Krzewy te poradzą sobie w najbardziej surowych warunkach i ubogich podłożach. Rozmnaża się ją przez sadzonkowanie pędów, można ją również wysiewać wiosną a po miesiącu przenieść siewki do gruntu. Kwitnie od  lipca do października. To roślina miododajna, jest dobrodziejstwem dla pszczół, a baldachimy kwiatowe lubią odwiedzać też motyle. Niektóre odmiany rozchodnika stosuje się do wywarów, które pomagają usunąć z organizmu pasożyty, wzmacniają naczynia krwionośne. Macerat ze świeżych liści rozchodnika  pomaga usunąć brodawki, blizny pomaga wybielić piegi. Używanie preparatów z rozchodnika należy skonsultować z lekarzem.

 

Róża dzika

   

Krzew rosnący w prawie każdej umiarkowanie wilgotnej glebie.  Odporny na mróz, sadzimy go jesienią lub wiosną. Kwitnie od czerwca do pierwszych przymrozków. Mocno pachnące kwiaty, które wytwarzają dużo pyłku przyciągają pszczoły. Preparatem zielarskim są owoce róży oraz płatki. Dzika róża wzmacnia naczynia krwionośne, działa korzystnie na pracę wątroby i nerek. Konfitury, herbatki, dżemy, syropy, wina to cały zestaw przetworów z róży. Miód różany stosowany jest  do herbaty, deserów i lodów. Róża działa uodparniająco. Łagodzi przeziębienia i infekcje wirusowe.

  

Perowskia  łobodolistna

Perowskia łobodolistna, to półkrzew o niewielkich wymaganiach glebowych, lubi gleby piaszczyste i przepuszczalne, dorasta do wysokości ok 80 cm i wytwarza srebrzysto-szare, ozdobne, drobne liście. Produkuje dużo olejków eterycznych używanych w aromaterapii. Stosowana jako środek przeciwgorączkowy, przeciwbólowy, pomocny przy leczeniu reumatyzmu. W kosmetologii używana do barwienia kosmetyków.

Krzew jest rośliną miododajną, dlatego obsadza się nim rejony wokół pasiek, a jego liście wydzielają aromat przypominający zapach szałwii. Perowskia łobodolistna ładnie udekoruje przydomowe ogrody, rabaty. Sprawdza się w hodowli doniczkowej lub na wrzosowisku.

Krzew wartościowy jest ze względu na obfite kwitnienie, srebrzystą barwę pędów i bardzo intensywny zapach. Niebieskie, drobne kwiatki zebrane w duże wiechy, pojawiają się od połowy lipca do końca września. Po kwitnieniu, gdy płatki kwiatów opadną, ozdobę stanowią srebrzyste pędy, które utrzymują się przez całą zimę.

Jest mrozoodporna, ale może przemarzać w surowe zimy. Wtedy jednak  wiosną szybko odbija od korzenia, aby zapobiec przemarzaniu, w mroźne zimy należy przysypać nasadę kępy np. warstwą kory. Perowskia jest rośliną niewymagającą, opieka sprowadza się do przycięcia zeszłorocznych pędów po zimie.

 

Kwiaty  miododajne

Zanieczyszczenie środowiska, sztuczne nawozy, pestycydy i brak pożywienia to czynniki, które powodują wymieranie pszczół. Nasz los jest  związany z nimi, dlatego też postarajmy się, by w ogrodach pojawiały się kwiaty, które pomogą im przetrwać. Kolorowe i pachnące kwiaty, które długo i obficie kwitną, produkują dużo surowca do produkcji miodu – nektaru, spadzi i pyłku.

Rośliny dające duże ilości miodu i łatwe w uprawie to: facelia, wrzos, kocimiętka, lawenda, macierzanka i astry.

Tymianek,  kocimiętka (przyciągająca koty i odstraszająca komary), wrzosy, lawenda i  astry umilają nam pobyt w ogrodzie i dostarczają pyłku i miodu pszczołom. Astry wymagają dobrej gleby, ale  pszczoły mogą zbierać pyłek i miód jeśli jest ciepło nawet do późnej jesieni.  Wrzos i lawenda wymagają  gleby lekkiej, próchniczej i  kwaśnej.

 

Słonecznik

 

Roślina jednoroczna lub bylina, lubi żyzne i nasłonecznione gleby. Wysiewamy ją bezpośrednio do gruntu na przełomie kwietnia i maja. Kwitnie od lipca do października. Ziarna słonecznika maję dużo witaminy E, chronią przed chorobami serca i nowotworami. Regulują pracę układu pokarmowego. Olej słonecznikowy działa przeciwzapalnie wspomaga pracę układu sercowo- naczyniowego. Nie używamy go do smażenia i pieczenia. Olej słonecznikowy to składnik wielu kosmetyków. Słoneczniki usuwają ze środowiska toksyny i metale ciężkie. Miód słonecznikowy to miód nektarowy. Nektar wydobywany jest z kwiatów słonecznika przez pszczoły, potem magazynowany w ulach, gdzie dojrzewa. Wskutek przemian biochemicznych uzyskuje się gotowy miód słonecznikowy. Jego smak jest  delikatny i  łagodny.

 
Chaber – bławatek

Chaber bławatek to polny kwiat,  dobrym towarzystwem dla niego będą inne rośliny kwitnące latem. Można go uprawiać wśród krwawników, maków, kosmosy. Lubi żyzne gleby i słoneczne miejsca. Kwitnie od czerwca do października, jego kwiatostany są w odcieniach niebieskiego, białego lub różowego. Najczęściej spotykane są kwiaty w kolorze chabrowym. Chaber bławatek jest rośliną miododajną – przyciąga pszczoły i inne owady zapylające.

 Dzięki pszczołom z tej rośliny otrzymujemy smaczny miód bławatkowy o działaniu wzmacniającym odporność, ma zielonkawy odcień i migdałowy aromat. Owady wyrabiają z niego bardzo smaczny miód, który jest bogaty w substancję zwaną lizozymem. To rodzaj białka mającego działanie antybakteryjne. Oznacza to, że miód bławatkowy wzmacnia odporność.

Kwiaty mają cenne właściwości lecznicze, są wykorzystywane  w ziołolecznictwie. Z płatków przygotowuje się wywary, które działają przeciwzapalnie i moczopędnie. Napary stosowane wewnętrznie pomagają przy leczeniu kamicy nerkowej i stanów zapalnych nerek. Okłady pomagają w leczeniu chorób oczu.

Kwiaty wykorzystuje się również w kuchni. Dodaje się je m.in. do sałatek i innych potraw. Dawniej roślina ta wykorzystywana do przygotowywania niebieskiego barwnika spożywczego. W kosmetyce wykorzystuje się przeciwzapalne i antybakteryjne właściwości tej rośliny. Kwiaty to składnik kremów, balsamów i toników, szczególnie  do cery mieszanej i tłustej.

Mają one również właściwości barwiące. Dawniej z kwiatów bławatka w połączeniu z ałunem wytwarzano niebieską farbę, która barwiła wełnę, sok z płatków barwi papier i przetwory spożywcze na niebiesko.

 

Jeżówka purpurowa

 

Jeżówka to roślina miododajna, w okresie kwitnienia od lipca do października  przyciąga pszczoły i motyle. Najlepiej rośnie w słońcu, ale radzi sobie również w półcieniu. Sadzimy ją w glebie żyznej, próchniczej, wilgotnej i przepuszczalnej. Zwykle osiąga ok. 150 cm wysokości, Kwiaty pojawiają się w środku lata i kwitną nieprzerwanie aż do października.

Roślina jest bardzo mało wymagająca i nie musimy wykonywać przy niej żadnych zabiegów pielęgnacyjnych. Wystarczy ściółkować wokół rośliny, a wiosną ściąć zeszłoroczne pędy i dalej przez cały sezon radzi sobie sama. Jeżówka jest  mrozoodporna występuje we wszystkich rejonach naszego kraju jest bardzo rzadko atakowana przez szkodniki i choroby.          

Znana jest ze swoich właściwości wspomagających odporność przy przeziębieniach. Łagodzi ból gardła. Pomaga przy dolegliwościach skórnych, przyspiesza gojenie ran i oparzeń. Jeżówka służyła zarówno do leczenia bólu zęba, jak i do gojenia oparzonej skóry. Indianie stosowali ją także w celu leczenia kaszlu, przeziębień. Roślina pomagała także w przypadku zatrucia i ukąszenia przez węże i owady. W Polsce sławę zdobyła niedawno, bo dopiero na początku XX wieku. Jednak od tamtej pory, jako roślina odporna, gości  w naszych ogrodach.

 

Rośliny przemysłowe miododajne

Rośliny mające znaczenie przemysłowe, takie jak rzepak, gryka, a także zioła  takie jak oregano, lubczyk i tymianek, dają dużo dobrego jakościowo miodu i pyłku. Ekologiczne gospodarstwa uprawiające niewielkie ilości rzepaku i gryki zapewniają zaopatrzenie we własną zdrową żywność, natomiast hodowla własnych ziół  zapewnia przyprawy, które wzbogacają nasz jadłospis przez cały rok. A i na naszej działce  może zagościć nawet niewielka kępa tych roślin  pomoże pszczołom w przeżyciu, i nie wymaga od nas  żadnej pielęgnacji.

 

Rzepak

Roślina występująca w uprawie. Lubi żyzne gleby. Wysiewana od połowy sierpnia do początku września. Kwitnie w następnym roku na przełomie kwietnia i maja. W tym okresie możemy podziwiać piękne jasnożółte dywany na polach.

Rzepak jest rośliną miododajną, dostarcza pszczołom duże ilości pyłku i bardzo dużo nektaru. Miód rzepakowy jest kremowy i prawie biały. Zawiera dużo glukozy i innych cukrów prostych. Dodaje energii i sprawdza się jako odżywka, kiedy potrzebujemy pomocy przy regeneracji np. po wysiłku. Miód z rzepaku  pomaga przy stanach zapalnych układu moczowego (cewki moczowej, pęcherza, nerek). Zmniejsza  stan zapalny, który towarzyszy chorobom żołądka i dwunastnicy. Pomaga na serce oraz działa zapobiegawczo przy miażdżycy i innych chorobach układu krążenia. Miód rzepakowy stymuluje również układ odpornościowy i przynosi ulgę przy alergiach i nieżytach dróg oddechowych.  

Ze względu na kwasy tłuszczowe rzepak jest również  surowcem w żywieniu człowieka. Służy do produkcji margaryn, majonezu i oleju spożywczego. Przemysł chemiczny również korzysta z rzepaku jako surowca. Dzięki specjalnemu składowi kwasów tłuszczowych nadaje się jako środek smarny lub olej hydrauliczny w sektorze maszynowym.

  

Facelia

Roślina, która nie ma dużych wymagań glebowych, nie lubi jednak dużej zawartości azotu w glebie,  jest szczególnie miododajna. Według pszczelarzy to „królowa roślin miododajnych”. Miód pozyskiwany z facelii jest jasny ma wyraźny aromat kwiatowy. Dodaje energii po wysiłku fizycznym i umysłowym. Pomocny przy nadciśnieniu i chorobach układu krążenia. Wykorzystywany do zwalczania celulitu, trądziku i starzenia się skóry. Dodaje się go do kremów i maseczek na ciało. Facelia jest też uprawiana jako roślina ozdobna ze względu na ładne kwiaty i wysoką miododajność. Facelię można siać cały rok, kwitnie nawet 5 tygodni, na dobrej glebie. Pola facelii są uprawiane przede wszystkim jako korzyść dla  pszczół. Nawet malutkie kępy mogą tworzyć pokarm dla pszczół miodnych i dzikich.

Jest również rośliną uprawianą na paszę,  na nawóz zielony. Gdy jest siana jako międzyplon, zakwita we wrześniu. Wysiana  przed mrozami, kwitnie w maju następnego roku.

Pszczoły chętnie odwiedzają facelię przez cały dzień, czasem można je obserwować na facelii nawet po zachodzie słońca. Natomiast najsilniej oblatywana jest przez pszczoły w godzinach południowych. Im później zostanie wysiana, tym mniejsza będzie wydajność miodowa, dlatego najlepiej kwitnie zasiana przed sierpniem.

 

Esparceta siewna

 

Jest rośliną wieloletnią, ozimą. Lubi lekkie gleby, ciepłe i słoneczne miejsca. Pochodzi z południowo-wschodniej i środkowej Europy oraz Turcji. Jest to roślina miododajna i pyłkodajna. Łatwo dostępny nektar i pachnące kwiaty przyciągają pszczoły.

Miód z esparcety poprawia krążenie krwi i podnosi odporność organizmu, stosowany jest również do peelingu. Wywar z tej rośliny jest używany do maseczek na twarz oraz wzmacnia włosy. Samo zioło ma właściwości przeciwzapalne, wzmacnia ścianki naczyń krwionośnych.

Esparceta to również roślina pastewna,dostarcza paszy dla zwierząt. 

 

Gorczyca biała

Nasiona gorczycy białej wysiewa się wczesną wiosną, należy ją odchwaszczać i w razie suszy podlewać.

Miód z gorczycy wpływa korzystnie na pracę serca i układu krążenia, normuje ciśnienie tętnicze krwi. Natomiast nasion gorczycy zaleca się używać do potraw ciężkostrawnych ponieważ działają ochronnie na błonę śluzową żołądka i dwunastnicy. Działają też moczopędnie, przeciwzapalnie są skutecznym środkiem na zaparcia. 

Gorczyca najlepiej rośnie na glebach piaszczysto gliniastych, bogatych w wapń, o odczynie obojętnym. Uprawiana jest na nasiona, które wykorzystuje się również w przemyśle spożywczym do wyrobu musztardy.

 

Zioła miododajne

 

Mięta

Zioło o miętowym aromacie, używane w kuchni, ale także w ziołolecznictwie. Rozmnaża się ją wczesną wiosną albo późną jesienią przez podział części nadziemnych lub kłączy.

Mięta długolistna kwitnie na różowo lub mocno liliowo od połowy lipca do połowy sierpnia, a czasem nawet do września. Jest doskonałą rośliną miododajną, przyciąga nie tylko pszczoły, ale i inne owady.

Miód z nektaru kwiatów mięty nabiera walorów zdrowotnych mięty. Działa regenerująco, odprężająco, przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie. Dzięki zawartości garbników chroni jelita przed podrażnieniem, łagodzi biegunki i zaparcia. Poleca się go w zaburzeniach wątroby, dróg żółciowych, i w kamicy żółciowej

Olejek miętowy stosowany jest przy aromaterapii do łagodzenia stresu, działa odprężająco i jest stosowany przy migrenowych bólach głowy. Mięta jest składnikiem kosmetyków, jest także dodatkiem past do zębów i gum do żucia.

 

Lawenda

 

Pora kwitnienia lawendy to od końca czerwca do października. Lawenda wąskolistna sprawdzi się jako roślina ozdobna, natomiast pszczelarze mogą wykorzystać jej miododajne właściwości. Najlepiej wysiać nasionka wczesną wiosną w specjalnie do tego przygotowanym rozsadniku. Gdy wykiełkują, przenosi się je na poletko pszczelarskie. Lawendę wąskolistną należy sadzić w dość dużym rozstawie, gdyż potrzebuje przestrzeni.

Roślina miododajna, przyciągająca pszczoły i motyle. Miód lawendowy ma dużą zawartość cukrów prostych łatwo przyswajalnych przez nasz organizm,dlatego też polecany jest rekonwalescentom oraz sportowcom. Suszone kwiaty lawendy stosuje się w postaci naparu, pomaga on przy problemach z układem trawiennym.

Kwiaty lawendy wąskolistnej można też wykorzystać w inny sposób. Wystarczy je ściąć, zasuszyć, umieścić w płóciennych woreczkach i wykorzystać jako naturalną saszetkę odświeżającą do szafy. Lawenda  sprawi, że ubrania będą  pachniały, ale też odstraszy mole.

 

Rośliny miododajne rosnące na naszych trawnikach

Bardzo przydatne rośliny miododajne  uważane za chwasty i  wypleniane z trawników – to mniszek lekarski i koniczyna. Jeśli mamy na uwadze los pszczół, zostawmy kępki tych pożytecznych roślin podczas koszenia.

 

Mniszek lekarski

Mniszek lekarski jest bardzo dobrą rośliną miododajną i  pyłkodajną. To jedna z najwcześniej zakwitających roślin. Roślina wykorzystywana jest jako roślina jadalna, pastewna, miododajna i lecznicza. Mniszek lekarski porasta łąki, pastwiska, przydrożne trawniki i ogrody. Większość z nas postrzega go jako trudny do wytępienia chwast. Roślina ta kwitnie na przełomie kwietnia i maja. Jest cennym źródłem pyłku kwiatowego oraz słodkiego nektaru zarówno dla pszczół jak i innych owadów.

Z nektaru mniszka powstaje bardzo słodki miód o cennych właściwościach, jednak jest to produkt trudno dostępny i drogi. Ż syropu z mniszka pszczoły produkują ziołomiód, który ma większą od miodu skuteczność leczniczą.

Miód z mniszka lekarskiego w stanie płynnym ma jasnożółty kolor.  Szybko krystalizuje się przybierając jasną, w barwę. Charakteryzuje się ziołowym zapachem.  Wysoka zawartość glukozy szybko dostarcza nam energii. Miód mniszkowi,  nadaje się do  leczenia schorzeń wątroby, woreczka żółciowego, żołądka, niedokrwistości,  zaburzeń trawienia. Stosowany stanach wyczerpania fizycznego i psychicznego.

 

Koniczyna

Koniczyna biała to roślina, która należy do grupy roślin miododajnych. Jest lubiana przez pszczoły ze względu na swój delikatny zapach i doskonałej jakości nektar.  Pospolity chwast, najczęściej wykorzystywany jest jako składnik paszy, jest jednocześnie rośliną miododajną i surowcem zielarskim.

Kończyna jest cenna nie tylko dla zwierząt, ale też dla ludzi, jej kwiaty zbierane w okresie kwitnienia są ważnym surowcem zielarskim. Powszechnie dodawane są do mieszanek ziołowych dla osób chorych na reumatyzm i artretyzm.

Napar z kwiatów polecany jest przy osłabieniu odporności, częstej zapadalności na infekcje górnych dróg oddechowych, przeziębieniu, grypie, schorzeniach kobiecych. Napar sprzyja usuwaniu toksyn z organizmu, działa wzmacniająco i przeciwbólowo.

Zioło można dodawać również do kąpieli, co wskazane jest przy chorobach reumatycznych i stanach zapalnych żył.

 

Łąki kwietne

 

Łąka kwietna jest schronieniem dla  małych ssaków, gadów, płazów, owadów, oraz zapylaczy, w tym pszczół. Jest prosta do założenia i łatwiejsza do pielęgnacji niż zwykły trawnik.  Nie wymaga regularnego koszenia, podlewania ani nawożenia. Przyciąga pszczoły, motyle, trzmiele, ptaki i małe ssaki. Ładnie wygląda i pięknie pachnie. Ogród nabiera charakteru i staje się oazą dla pszczół i innych pożytecznych owadów. Łąka kwietna to swobodne nasadzenie z kwitnących roślin jednorocznych, bylin oraz traw, naśladujące naturalną łąkę. Łąki kwietne zakładane są poprzez wysiew mieszanek nasion różnorodnych gatunków roślin. W ogrodach łąka kwietna  pełni funkcje dekoracyjne oraz  zwabia do ogrodu pożyteczne pszczoły, i inne owady zapylające oraz kolorowe motyle. W pobliżu takiej łąki warto wówczas zamontować domek dla pożytecznych owadów.

W porównaniu do trawnika łąka kwietna wymaga mniej pielęgnacji i rzadszego koszenia, nie wymaga nawożenia i pozwala zrezygnować z wykonywania oprysków. Łąki kwietne lepiej wchłaniają wodę niż zwykłe trawniki, dlatego pomagają  utrzymać wilgoć w glebie. Rośliny są rzadziej koszone, rosną wyżej, zapobiegając silnemu nagrzewaniu gleby, sprzyjają też oczyszczaniu powietrza.

Łąka kwietna może być wysiana na dużym obszarze ale równie  można ją założyć w miejsce niewielkiej rabaty albo wysiewając jedynie wąski pas kwiatów wzdłuż płotu czy istniejącego trawnika. Moda na łąki kwietne sprawia, że są one zakładane nawet w niewielkich skrzynkach i korytkach na balkonach i tarasach.

Łąki kwietne posiadają  też pewne wady. Z łąk kwietnych muszą zrezygnować alergicy i osoby uczulone na jad pszczeli. Po przekwitnięciu rośliny tworzące łąkę kwietną nie wyglądają już atrakcyjnie, choć czasem i tak lepiej niż zaniedbane trawniki. Większości roślin łąkowych to samosiejki. Łąka kwietna rosnąca koło trawnika, może zachwaszczać darń,  nasiona kwiatów łąkowych, przenoszone przez wiatr, mogą się samoczynnie wsiewać w trawnik.

 

Instruktor ds. ogrodniczych

Bożenna Kaczmarek

Galeria