Komunikat Krajowej Rady PZD w sprawie ROD w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego

0311.2016

Prezydium Krajowej Rady PZD na posiedzeniu w dniu 27 października 2016 r. zapoznało się z badaniem dotyczącym ROD w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego i studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Materiał został przygotowany w oparciu o uzyskane informacje z okręgowych zarządów PZD. Powyższe badanie zostało również przedstawione na posiedzeniu Krajowej Rady PZD, które miało miejsce 28 października br.

Przeprowadzenie przedmiotowego badania było niezmiernie istotne bowiem od zapisów w mpzp i studium uzależnione jest funkcjonowanie i bezpieczeństwo ogrodów w Polsce. Zapisanie, w miejsce istniejących ogrodów lub w ich sąsiedztwie, innego przeznaczenia terenu niż zieleń działkowa, w konsekwencji wiąże się z ich likwidacją. Temat ten ma obecnie również niebagatelne znaczenie z uwagi na uchwałę Naczelnego Sądu Administracyjnego podjętą w dniu 3.10.2016 r. Uchwała ta przesądza, iż budowa obiektu budowlanego lub prowadzenie robót budowlanych, nawet niewymagających pozwolenia na budowę lub zgłoszenia, wbrew postanowieniom mpzp jest przypadkiem samowoli budowlanej polegającym na realizacji tego obiektu niezgodnie z przepisami.

Dane przekazane przez okręgi objęły 4 563 ROD o powierzchni 40 071,2967 ha, na których funkcjonuje 903 021 działek rodzinnych.

28 548,925 ha powierzchni ROD ujęta jest w mpzp oraz w studiach jako zieleń działkowa. Stanowi to 71,25 % powierzchni ogólnej ROD. Łącznie znajduje się na tym terenie 639 149 działek rodzinnych, co stanowi 70,78 % działek ogółem. W najlepszym położeniu są ogrody z następujących okręgów:

w Kaliszu (909,7176 ha, tj. 99,78 % pow. ROD ujęta w mpzp lub studium jako ZD);
w Częstochowie (441,3256 ha, tj. 99,24 % pow. ROD);
Podlaskim (932,8240 ha, tj. 97,79 % pow. ROD);
Toruńsko – Włocławskim (1 028,1144 ha, tj. 90,69 % pow. ROD);
Łódzkim (1 794,4400 ha tj. 90,61 % pow. ROD);
w Legnicy (1 521,1686 ha tj. 90,29 % pow. ROD).

Tereny o łącznej powierzchni 9 932,8045 ha nie są ujęte w mpzp ani w studium jako zieleń działkowa. Stanowi to 24,79 % powierzchni ogółem ROD. Na terenie tym funkcjonuje 230 899 działek rodzinnych tj. 25,56 % ogólnej liczby działek. W najgorszej sytuacji są ogrody z okręgów:

w Elblągu (181,6344 ha tj. 34,32 % pow. ROD ujęta w mpzp lub studium jako ZD);
we Wrocławiu (919,8800 ha, tj. 39,47 % pow. ROD;
w Słupsku (214,9242 ha, tj. 39,59 % pow. ROD);
Mazowieckim (1 183,0832 ha, tj. 44,92 % pow. ROD);
Małopolskim (758,3596 ha, tj. 58,93 % pow. ROD).

Tereny te nie tylko są zagrożone z uwagi na likwidację ROD w związku z realizacją celu na jaki teren został przeznaczony. Te tereny również są zagrożone konsekwencjami uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 października 2016 r.

Teren, dla którego brak jest mpzp oraz studium zajmuje 1 589,5672 ha, co stanowi 3,97 % powierzchni ROD ogółem w kraju. Funkcjonuje na nim 32 973 działek rodzinnych (3,65 % działek ogółem).

Badanie dotyczyło również terenów ROD, które ujęte są w mpzp, ale plany te zawierają szczególne wymagania odnośnie zagospodarowania terenu. Takie sytuacje występują w 76 ROD funkcjonujących na terenie 8 okręgowych zarządów PZD. Dotyczy to 721,9693 ha, co stanowi 1,80 % powierzchni ROD ogółem, na której funkcjonuje 15 688 działek rodzinnych. Zapisy te odnoszą się głównie do powierzchni altan, które są sprzeczne z przepisami ustawy z dnia 13.12.2013 r. o ROD, do ograniczeń, jakie wynikają z położenia ogrodów na Obszarach Chronionego Krajobrazu, terenach ochrony konserwatorskiej oraz na terenach bezpośrednio lub potencjalnie zagrożonych powodzią.

Należy zaznaczyć, iż zapisy dotyczące szczególnych wymagań przy zagospodarowaniu terenu, odnoszą się do indywidualnych użytkowników, a nie tylko do PZD, jako właściciela, użytkownika wieczystego, czy też użytkownika gruntów. Zgodnie z art. 30 ust. 2 ustawy o ROD nasadzenia, urządzenia i obiekty znajdujące się na działce, wykonane lub nabyte ze środków finansowych działkowca, stanowią jego własność. Zatem to na działkowcu, jako na właścicielu, spoczywa obowiązek przestrzegania prawa w tej sprawie. W przypadku nie zastosowania się do wymagań to działkowiec poniesie konsekwencje swoich działań. Nie zwalnia to również zarządu ROD z obowiązku czuwania nad prawidłowym zagospodarowaniem ROD.

Odnosząc się z kolei do badania dotyczącego ogrodów w miastach powyżej 100 tysięcy mieszkańców, badanie pokazało, iż 8 571,1353 ha powierzchni ROD w miastach ujęta jest w mpzp oraz w studiach jako zieleń działkowa. Stanowi to 60,75 % powierzchni ogólnej ROD w miastach. Łącznie znajduje się na tym terenie 133 331 działek rodzinnych (39,82 % działek w miastach).

W najlepszym położeniu są ogrody funkcjonujące w następujących miastach: Białystok, Rybnik, Dąbrowa Górnicza, Częstochowa, Łódź, Ruda Śląska, i Kielce.

Z kolei tereny ROD nie ujęte ani w mpzp ani w studium oraz tereny dla których brak jest i planów i studiów stanowią 5 536,8832 ha (39,25% pow. ROD), na których urządzonych jest 136 326 działek rodzinnych (40,71 %).

W najgorszej sytuacji są ogrody we Wrocławiu, Elblągu, Warszawie, Gliwicach, Krakowie i Gdańsku. Powyższe dane pokazują zatem, w jakich miastach ogrody są najbardziej narażone na likwidację z uwagi na sprzeczność ich funkcjonowania z mpzp bądź studium.

W wyniku zaprezentowanego badania KR PZD podjęła uchwałę nr 2/X/2016 w sprawie ROD w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego i studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. W powyższej uchwale wskazano także na zadania, jakie spoczywają zarówno na okręgowych zarządach, jak i na zarządach ROD, w zakresie kontynuowania działań związanych z ujawnianiem bądź zachowaniem ROD w mpzp i w studiach. Szczególny nacisk KR PZD położyła na rolę, jaką w tych sprawach pełnią zarządy ROD. To głównie do nich należy docieranie do gmin, które decydują o uchwalaniu bądź zmianie zapisów w mpzp i studiach. Bez aktywnej postawy zarządów ROD, same okręgi nie są w stanie rozwiązać tego problemu. Członkowie zarządów ROD to przecież mieszkańcy tych gmin, zatem ich głos może być decydujący. Dlatego też Krajowa Rada PZD zwróciła się do wszystkich członków zarządów ROD o włączenie się w walkę o regulację stanów prawnych gruntów ROD pod kątem ich ujawniania w mpzp i studiach, celem zachowania rodzinnych ogrodów działkowych.