Narada instruktorów ds. ogrodniczych

3011.2018

W Warszawie, w dniach 26–27 listopada odbyła się ogólnopolska narada instruktorów ds. ogrodniczych OZ PZD oraz przedstawicieli instruktorów krajowych społecznej służby instruktorskiej (SSI). Czynnie uczestniczyli w niej także redaktorzy miesięczników „Działkowiec” i „Mój Ogródek”.

Naradzie przewodniczył prezes Związku Eugeniusz Kondracki w towarzystwie Stanisława Zawadki – wiceprezesa Związku.

Celem narady było wytyczenie kierunków działalności oświatowej Związku, wynikającej z aktualnych potrzeb organizacji, ogrodów i działkowców, opracowanie metod przywracania upraw ogrodniczych na działkach, co jest głównym zadaniem każdej działki w ROD, a także zapoznanie z nowymi trendami w ochronie roślin, nowoczesnymi i atrakcyjnymi metodami uprawy roślin ogrodniczych, wybranymi zagadnieniami prawnymi.

Prezes Kondracki omówił szybko postępującą zmianę sposobu wykorzystywania działek przez nowych użytkowników i konieczność reagowania Związku na te zmiany. Coraz częściej działkowcy odchodzą od upraw ogrodniczych na korzyść szeroko rozumianego wypoczynku i rekreacji. Z działek znikają drzewa i krzewy owocowe oraz grządki warzywne, przybywa za to trawników, iglaków, placyków wypoczynkowych z grillem. Tymczasem takie wykorzystanie działek nie jest zgodne ani z ideą ogrodnictwa działkowego, ani obowiązującymi przepisami regulującymi funkcjonowanie ogrodów działkowych. Działki w ROD to nie tylko miejsca wypoczynku konkretnych działkowców i ich rodzin, to także zobowiązanie wobec całego społeczeństwa. Z Ustawy o ROD z 2013 r. wynikają obowiązki dla Związku, ogrodów i działkowców. W preambule tej ustawy zapisane jest: Doceniając pozytywną rolę ogrodnictwa działkowego, będącego dziedziną życia społecznego, przyczyniającą się do zaspakajania socjalnych, wypoczynkowych i rekreacyjnych potrzeb społeczeństwa, a zwłaszcza rodzin z dziećmi, emerytów, rencistów i niepełnosprawnych, poprzez kształtowanie warunków dla prowadzenia aktywnego i zdrowego trybu życia oraz ochrony środowiska i przyrody, uznaje się za konieczne zapewnienie dalszego istnienia i rozwoju rodzinnych ogrodów działkowych, jako stałych elementów infrastruktury gmin, które powinny być uwzględniane w procesie ich rozwoju dla dobra obecnego i przyszłych pokoleń. Tekst ten odzwierciedla wszystko, co trzeba wiedzieć rozwijając ogrody działkowe. Według Art. 2 ust. 2 działka służy do zaspokajania potrzeb działkowca i jego rodziny w zakresie prowadzenia upraw ogrodniczych, wypoczynku i rekreacji. Dodatkowo ustawa stwierdza, że ogrody są miejscami użyteczności publicznej. To zobowiązanie, które trzeba dobrze wypełniać. Ogrody nie mogą być zamknięte, dostępne tylko nielicznym. Ogrody nie mogą być źródłem zanieczyszczeń, w tym tak szkodliwych i uciążliwych zadymień wynikających z palenia śmieci na działkach. Wciąż należy uświadamiać działkowców w zakresie bezwzględnego zakazu spalania, ale też konsekwentnie egzekwować prawo. Trwający proceder zadymiania okolicy i wielokrotnie brak reakcji m.in. zarządów ogrodów, przynosi wymierne straty w postrzeganiu wszystkich ogrodów i działkowców w społeczeństwie. W takich przypadkach Związek nie jest w stanie obronić się przed skargami samorządów i mieszkańców, którzy dość mają takiego sąsiedztwa. W temacie uświadamiania działkowców, zarówno w kwestii łamania prawa, a także zagrożenia zdrowa wynikającego ze spalania, jak i szkód wizerunkowych dla ogrodu i Związku, znaczną rolę pełnią właśnie instruktorzy ds. ogrodniczych. To oni szkolą działkowców i mają możliwość dobitnego, bezpośredniego podkreślania wagi tego problemu.

Sposób wykorzystania działki przez działkowca i jego rodzinę ma wpływ na utrwalenie wizerunku ogrodu i działkowców. Zatem jak wykorzystywać działkę współcześnie, z uwzględnieniem wielu czynników, w tym różnych potrzeb działkowców oraz zapisanego w przepisach przeznaczenia działki? Warto powrócić do upraw w sposób nowoczesny. Postawić na super owoce – łatwe w uprawie i o wybitnych właściwościach prozdrowotnych, a także warzywa i zioła – ale uprawiane w sposób nowy, modny, atrakcyjny i mało kłopotliwy. Zmiana dotychczasowego sposobu wykorzystania działki jest konieczna dla dalszego istnienia i rozwoju ogrodów. Dlatego w najbliższym czasie zostanie opracowany program działania w tym zakresie, będzie on popularyzowany przez media związkowe, wdrażany na szkoleniach działkowców i SSI, wprowadzany na łamy miesięczników „Działkowiec” i „Mój Ogródek”, popularyzowany i realizowany przez wszystkie struktury Związku. Program i jego realizacja, korzystna dla działkowców i ich Związku, stają się ważnym zadaniem – zakończył prezes E. Kondracki.

Działkowy sad

Na naradzie zaprezentowano nowoczesne spojrzenie na działkowy sad. Dr Ewelina Gudarowska z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, od lat współpracująca z Okręgiem PZD we Wrocławiu, przedstawiła różnorodność i ciekawe sposoby uprawy roślin owocowych na działce. Poprzez odpowiedni dobór gatunków, odmian, podkładek, sposobów prowadzenia, sterowania terminem owocowania, każdy znajdzie dla siebie przydatny zestaw drzew i krzewów owocowych. Zwróciła uwagę na naukowo udowodnione niezwykłe wartości prozdrowotne niektórych gatunków, podkreślając okazję, jaką mają działkowcy do ich uprawy we własnym ogródku. Owoce te często są trudno dostępne w sprzedaży bądź ich cena jest bardzo zniechęcająca do zakupu. Zatem działka to znakomita okazja do pozyskiwania tych owocowych perełek. Podkreśliła jednocześnie, że ekologiczna uprawa, jaka ma miejsce na działkach, podwyższa w owocach zawartość związków prozdrowotnych, w tym antyutleniaczy – substancji o znaczeniu przeciw nowotworowym.

Warzywnik

Pomysły na warzywnik w nowym stylu zaprezentowała dr Anna Wrzodak z Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach. Zwróciła uwagę na modną pionową uprawę warzyw oraz możliwości warzywnego zagospodarowania m.in. donic i skrzyń. Przybliżyła różnorodność form – kształtów, kolorów, smaków wśród warzyw dotąd dobrze nam znanych, jak np. buraki. Zwróciła też uwagę na warzywne hity – gatunki super zdrowe i mało wymagające w uprawie, a także trendy polegające na łączeniu uprawy warzyw z kwiatami i ziołami.

Ochrona

Ciekawy wykład na temat obecnych trendów w ochronie roślin przed chorobami i szkodnikami zaprezentował prof. Kazimierz Wiech z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, członek kolegium redakcyjnego miesięcznika „działkowiec”. Przypomniał, że spojrzenie na środowisko, w tym działkę, zmienia się. Na działkę patrzymy jako na środowisko bezpieczne, miejsce produkcji zdrowych warzyw i owoców. Zaprezentował wachlarz możliwości walki z chorobami i szkodnikami w sposób bezpieczny dla działkowców i środowiska, podkreślił znaczenie właściwego zdiagnozowania sprawcy problemu i oceny zagrożenia.

Ochrona środowiska

Czy działka może być źródłem zanieczyszczeń ? – na pytanie to próbowała odpowiedzieć mgr Jadwiga Brzozowska, z Okręgu w Rzeszowie, redaktor współpracująca „działkowca”. Szczególną uwagę zwróciła na problem palenia ognisk i nieodpowiedzialne podejście do tematu niektórych działkowców, a także konieczność przestrzegania kodeksu dobrych praktyk w ogrodnictwie.

Fachowe doradztwo

Temat zaprezentowała dr Anna Michowska z Okręgu PZD w Lublinie, redaktor współpracująca „działkowca”. Pokrótce przedstawiła zakres działalności oświatowej PZD, rodzaje i tematykę szkoleń działkowców na przykładzie działań podejmowanych w Lublinie. Zwróciła uwagę na konieczność ustawicznego dokształcania się instruktorów ds. ogrodniczych oraz SSI, jako osób udzielających porad i przekazujących swoją wiedzę działkowcom. Podkreśliła też, że wobec łatwego dostępu do wiedzy internetowej, istnieje potrzeba wskazywania działkowcom źródeł dobrej, sprawdzonej, rzetelnej wiedzy – w tym miesięczników „działkowiec” i „Mój Ogródek”, książek i broszur udostępnianych przez PZD, sprawdzonych stron internetowych.

Przeglądy zagospodarowania

Na przykładzie okręgów we Wrocławiu, Warszawie i Szczecinie instruktorzy przedstawili najczęściej występujące problemy stwierdzane podczas przeglądów zagospodarowania działek. Podczas przeglądów dominowały kwestie altan ponadnormatywnych, palenia ognisk, segregacji śmieci, nasadzeń na granicach działek. Z własnej perspektywy temat ten referowali: Marcin Juszczel (biuro KR PZD), Maciej Aleksandrowicz (Okręg Mazowiecki), Anna Melska (Okręg we Wrocławiu), Justyna Sielicka (Okręg w Szczecinie).

Bank genów

Z promocją zasobów genowych Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach wystąpiła dr Dorota Kruczyńska. Dostęp do tych zasobów może mieć każdy zainteresowany – reguluje to odpowiednia procedura opisana na stronie internetowej Instytutu w zakładce „Zasoby genowe”. Zadaniem banku genów jest utrzymanie, ocena, udostępnianie i upowszechnianie krajowych cennych linii i odmian, zachowanie odmian dawnych, lokalnych, skreślonych z rejestru krajowego spośród roślin ozdobnych, sadowniczych, warzywnych i miododajnych.

Publikacje

Materiały przygotowane i prezentowane na naradzie będą publikowane w kolejnych wydaniach wydawnictw związkowych – Biuletynie informacyjnym, witrynie PZD, Aktualnościach Związkowych. Problematyka ta będzie też poruszana na łamach ogólnopolskich miesięczników ogrodniczych – „Działkowca” i „Mojego Ogródka”. Warto po nie sięgać, aby wzbogacić swoją wiedzę i zmieniać sposób myślenia o działce i ogrodzie na bardziej odpowiedzialny.

Małgorzata Majkowska

Galeria