Co to jest kompost?

1302.2023

Co to jest kompost?

 

 Jesień - czas opadających liści to idealny moment na wytworzenie kompostu. Prostym rozwiązaniem na wykorzystanie kuchennych oraz ogrodowych odpadków jest założenie kompostownika. Gotowy kompost to jeden z najlepszych rodzajów nawozu, dostarcza roślinom niezbędnych mikroelementów i składników odżywczych takich jak azot, fosfor, czy potas, dzięki czemu wpływa na prawidłowy rozwój roślin. Jest źródłem próchnicy i poprawia skład gleby i jej właściwości higroskopijne.

Kompost to gleba bogata w materię organiczną pochodzącą z rozpadu martwych tkanek roślinnych – suchych liści, opadłych kwiatów, przejrzałych owoców itd. Obecne w podłożu bakterie oraz dżdżownice rozkładają  struktury chemiczne na związki proste.

Kompost odtwarza proces obumierania i rozkładu w sposób kontrolowany z wykorzystaniem odpadków roślinnych pochodzących z kuchni i ogrodu. Składowane w specjalnym pojemniku podlegają stopniowej degradacji, z czasem dając coraz bardziej jednolitą mieszaninę materii organicznej.

Na jakość i właściwości kompostu wpływa rodzaj wykorzystanego surowca, warunki jego składowania, a także czas leżakowania. Bardzo ważne jest, abyś wiedział, co można kompostować i w jaki sposób usprawnić cały proces.

 Kompost jako nawóz dla roślin

  

Kompost to najlepszy i najbezpieczniejszy nawóz dla roślin. Składniki odżywcze w nim zawarte w  są uwalnianie bardzo powoli dzięki temu unikamy ryzyka przenawożenia.

Po około 10-12 miesiącach leżakowania kompost jest zwykle gotowy do użycia.

Dojrzały kompost ma postać  jednolitej ciemnobrązowej mieszanki bryłek zwanych fachowo gruzełkami. Nie powinno w nim być żadnych widocznych resztek roślinnych. Znakiem rozpoznawczym gotowości do użycia jest także zapach – pozbawiony woni zgnilizny, a przypominający raczej wilgotną woń leśnego runa.

Kompost jako nawóz wzbogaca glebę o próchnicę oraz minerały, których rośliny potrzebują do wzrostu i rozwoju. Ma istotny wpływ na strukturę podłoża. Spulchniają ziemię, sprawiają, że korzenie mogą się swobodnie rozrastać. Mają też łatwy dostęp do tlenu i wody. Dodatkowo kompost stabilizuje warunki glebowe i utrwala poziom kwasowości.

W przeciwieństwie do nawozów sztucznych, które wymagają dokładnego dozowania, naturalny kompost nie stwarza  ryzyka przenawożenia. Rośliny same decydują, ile substancji organicznych chcą pobrać z gleby. To najlepsze wsparcie dla naszej działki.

 Inne zastosowania kompostu

  

 Mimo że kompost jest przede wszystkim organicznym nawozem, może być wykorzystywany także na inne sposoby. Jeśli masz go pod dostatkiem, możesz użyć  do ściółkowania. Zagony przysypane warstwą kompostu będą lepiej chronione przed chwastami i odparowywaniem wody, a jednocześnie będą miały zapewniony stały transport cennych składników odżywczych.

Dojrzały kompost można również wykorzystywać jako podłoże do roślin doniczkowych. Służy on rozmnażaniu bylin i krzewów poprzez sadzonki zielne i zdrewniałe. Umieszczone w wilgotnym kompoście pędy łatwiej korzenią i szybciej nadają się do przesadzenia na docelowe miejsce.

Co to znaczy przekompostować?

  

Między zbieraniem bioodpadów a dojrzałym kompostem jest długa droga, która wymaga dokładności i wiedzy. Trzeba wiedzieć, co można kompostować, jak składować rozkładające się odpadki i gdzie ustawić kompostownik, aby uzyskać najlepsze rezultaty.

Pierwszym ważnym zadaniem jest poziom rozdrobnienia odpadów – im mniejsze będą kawałki kuchennych resztek i ogrodowych ścinków, tym szybciej będzie zachodzić degradacja. Wielu ogrodników wykorzystuje rozdrabniacze do gałęzi w celu utrwalenia struktury kompostu. Należy też zwrócić uwagę na poziom wilgoci w kompostowniku, która umożliwia przetrwanie dobroczynnym bakteriom oraz dżdżownicom. Dżdżownice dodaje się często do nawozu ręcznie, aby przyspieszyć proces kompostowania.

Regularne przerzucanie zawartości kompostownika pomaga natomiast doprowadzić tlen do poszczególnych warstw zgromadzonej w nim materii. To bardzo ważne, aby zapobiec procesowi gnicia, za które odpowiadają bakterie beztlenowe. W tym celu warto zaopatrzyć się w specjalne widły zwiększające poziom napowietrzenia, a zarazem ułatwiające dostarczenie gotowego kompostu.

 Co można kompostować, a czego nie?

 

• skoszoną trawę i niepotrzebne darnie;
• przetwory owocowe, kiszonki, obierki kuchenne i ogryzki;
• suche, opadłe liście ze zdrowych roślin (oddzielnie kompostujemy igliwie oraz liście o powolnym tempie rozkładu pochodzące np. z dębu czy olchy);
• wysuszoną pokrzywę oraz skrzypy, a także chwasty, które nie zawiązały jeszcze torebek nasiennych;
• fusy po kawie i herbacie, skorupki od jaj;
• popiół drzewny (ale nie z węgla ani brykietów, w którym znajdują się niebezpieczne związki chemiczne);
• słomę, trociny, wióry drewniane, rozdrobnioną korę, brązowy papier i karton;
• piasek i glinę.

Kompost warto układać warstwami, przeplatając bogate w węgiel surowce brązowe (suche liście, drewno, papier, karton) z zielonymi, zasobnymi w azot. Zielonych odpadów nie powinno być w kompoście zbyt dużo, dolna warstwa powinna mieć charakter drenażowy i być złożona np. z łamanych gałązek.

Kompostowanie samej trawy nie jest wskazane, gdyż wysuszona trawa tworzy tak gęstą i nieprzepuszczalną warstwę, że szybko zmienia się w mazistą pulpę. Trawę warto  zmieszać z innymi resztkami roślinnymi.

  

W przygotowaniu kompostu szczególną funkcję odgrywają suche liście, które spulchniają pryzmę i zapobiegają pojawieniu się procesów gnilnych. Dodatkowo wzbogacają kompost w węgiel. Dokładnie rozdrobnione i połączone ze skoszoną trawą  przyspieszają proces rozkładu resztek organicznych. Taką mieszankę można przechowywać w suchym pomieszczeniu i dorzucać w miarę potrzeby do kompostu przez resztę sezonu.

Można kompostować np. w workach same liście, trzeba jednak pamiętać by zebrać je mokre by miały nieco wilgoci. Sposobem na zbieranie opadłych liści jest przejechanie po nich kosiarką z funkcją mulczowania i wrzucenie takiej masy liściowej wprost do worka. Kompost z liści nazywa się ziemią liściową i jest bardzo cennym źródłem wartości odżywczych dla roślin.

Bioodpady, które nie powinny znaleźć się w kompostowniku to chwasty zawierające nasiona, skórki od cytrusów, spleśniałe warzywa i owoce, skorupki orzechów oraz rośliny cierpiące na choroby wirusowe. Nie wrzucamy też do kompostu resztek roślinnych, w których mogą być ślady sztucznych nawozów, herbicydów, pestycydów. Niewskazane jest także kompostowanie produktów pochodzenia zwierzęcego, psich i kocich odchodów, ściółki pochodzącej od zwierząt mięsożernych oraz tłuszczów roślinnych.

 Gdzie ustawić kompostownik?

 

Kompostowanie może odbywać się w specjalnie do tego przeznaczonym pojemniku z drewna lub tworzywa sztucznego bądź na hałdzie zwanej pryzmą. Kompostujemy w bardziej skrytych, oddalonych częściach działki. Należy chronić rozkładającą się materię przed nadmiernym słońcem i wiatrem, które powodują utratę potrzebnej wilgoci. Idealne stanowisko dla kompostownika jest więc zaciszne, położone w półcieniu, na dobrze przepuszczalnym, ale nie podmokłym podłożu.

Decyzja o kompostowaniu to dobry pomysł. Gospodarując naturalnymi odpadami, oszczędzamy własny portfel i środowisko, a jednocześnie zapewnimy roślinom na działce najlepsze możliwe warunki rozwoju.

 

Instruktor ds. ogrodniczych

Bożenna Kaczmarek

 

Galeria